საშინაო და საგარეო პოლიტიკის აქტუალურ თემებზე ”ინტერპრესნიუსი“ საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა აკადემიის ვიცე-პრეზიდენტს ალექსანდრე თვალჭრელიძეს ესაუბრა.

- ბატონო ალექსანდრე, ბანკებში იპოთეკური სესხები 47%-თაა შემცირებული, რაც, დამკვირვებელთა აზრით, ვნებს სამშენებლო სექტორს. გარდა ამისა, მნიშვნელოვნად გართულებულია ბანკებში სესხების აღება, რაც ასევე ვნებს როგორც საბანკოს სექტორს, ისე მოქალაქეებსა და დიდ სავაჭრო ცენტრებს.

პრემიერმა მამუკა ბახტაძემ კი განაცხადა, რომ შესაძლოა საბანკო სესხებზე რეგულაციები შერბილდეს, მაგრამ იგი ამ საკითხზე ექსპერტების დასკვნას ელოდება. როგორც ჩანს, ხელისუფლებამ აშკარად ზედმეტადაც კი გაამკაცრა იპოთეკური სესხებისა და საერთოდ სესხების გაცემაზე რეგულაციები. თუ ხელისუფლება ამას ხვდება, თქვენი აზრით, ამ მიმართულებით რატომ არ იდგმება უფრო აქტიურად კონკრეტული ნაბიჯები?

- შეიძლება ხელისუფლება ხვდება, მაგრამ მე ვერ ვხვდები. რამდენი ბინადაკარგული, უიმედო მდგომარეობაში მყოფი ადამიანი გააჩინა იპოთეკური სესხების გაცემის ლიბერალურმა მიდგომამ? როგორია ჩვენი მოსახლეობის მენტალიტეტი? რას ახმარენ, პირველ რიგში, ბენეფიციარები სესხს საქმეს თუ მანქანის შეძენას?

თუ მივსდევთ ევროპას, მაშინ მის საბანკო რეგულაციებსაც უნდა მივაქციოთ ყურადღება

თუ მივსდევთ ევროპას, მაშინ მის საბანკო რეგულაციებსაც უნდა მივაქციოთ ყურადღება. ამ შემთხვევაში სესხები რამდენიმე კატეგორიად უნდა დაიყოს. პირველი - სამკურნალო სესხები. ასეთი სესხები მძიმედ დაავადებულ ადამიანებს პრაქტიკულად მყისიერად, ძალზე დაბალი საპროცენტო განაკვეთით უნდა გაეცეს.

მეორე - საყოფაცხოვრებო სესხები - ბინის შესაძენად, სახლის ასაშენებლად, უძრავი ქონების რემონტისთვის და ა.შ. ასეთი სესხები საბანკო რისკს თითქმის მოკლებულია და ამიტომ 20-30 წლით შეიძლება გაიცემოდეს. ამასთან, დასაშვები უნდა იყოს სესხის დაზღვევა, მაგრამ უნდა აიკრძალოს იგივე იპოთეკით მეორე სესხის აღება სხვა საბანკო დაწესებულებაში, რაც, როგორც ვიცით, არაერთხელ მომხდარა.

მესამე - ბიზნეს სესხები. ეს სესხების ყველაზე რთული კატეგორიაა, ვინაიდან მსოფლიოში პრაქტიკულად ყველგან მას ჭირდება შესაბამისი სტანდარტების საბანკო ტექნიკურ-ეკონომიკური დასაბუთება (Bankable Feasibility Study), რომელსაც ხელს აწერს შესაბამის რეესტრში აღრიცხული ე.წ. კომპეტენტური პირი და მისი ხელმოწერა ბანკისთვის საკმარისია.

ჩვენი კანონმდებლობა კომპეტენტურ პირთა ინსტიტუტს საერთოდ არ ცნობს და კრედიტები ზერელე ბიზნეს-გეგმის საფუძველზე გაიცემა. ამიტომ საბანკო რისკების შესამცირებლად შემოღებულია რეგულაციები

ჩვენი კანონმდებლობა კომპეტენტურ პირთა ინსტიტუტს საერთოდ არ ცნობს და კრედიტები ზერელე ბიზნეს-გეგმის საფუძველზე გაიცემა. ამიტომ საბანკო რისკების შესამცირებლად შემოღებულია რეგულაციები.

რეგულაციების აუცილებლობა წინა წლის დეკემბრის ღონისძიებამაც დაგვანახა, როცა 600 ათასზე მეტ მევალეს დავალიანება ჩამოეწერა. იმისთვის, რომ მათ თავიდან არ აეღოთ ასეთი სესხები და მერე მეორე ჩამოწერასაც არ დალოდებოდნენ შემოღებულია რეგულაციები, მაგრამ სანამ ეს რეგულაციები არ დანაწევრდება და არ გაიწერება სხვადასხვა აღნიშნული დანიშნულების სესხებისთვის, ასე სრულყოფილ რეგულაციებს ვერ მივიღებთ.

ასე რომ, პრობლემას ორი მხარე აქვს, ერთის მხრივ, რეგულაციები ამცირებს საბანკო რისკებს, მაგრამ ართულებს სესხის მიღებას, მეორე მხრივ კი რეგულაციების შერბილება ისევ გამოიწვევს უიმედო სესხების ნაკადს. გამოსავალი ერთია.

ამ ოციოდე წლის წინ მე მივედი იმჟამინდელ „საქართველოს ბანკის“ პრეზიდენტთან ბატონ ვლადიმერ პატეიშვილთან, რომელიც ბანკის პრეზიდენტობიდან გადადგომისთვის ემზადებოდა. შეხვედრას ლონდონიდან ჩამობრძანებული ბატონი ლადო გურგენიძეც ესწრებოდა, რომელიც ბანკის პრეზიდენტობისთვის ემზადებოდა.

სანამ არ იქნება შემოღებული კომპეტენტურ პირთა ინსტიტუტი, საქმეს არაფერი ეშველება და ჩვენ გვექნება ან შემცირებული სესხების ოდენობა, ან კიდევ უიმედო მევალეების კოჰორტა

მე მათ კომპეტენტურ პირთა ინსტიტუტის შემოღება შევთავაზე რადგან ის, რაც ახლა საბანკო სექტორში ხდება, ვიწინასწარმეტყველე. როგორც გიჟს, ისე შემომხედეს. დრომ გვაჩვენა რომ მე, საღად მოაზროვნე უბრალო მოქალაქე მართალი ვიყავი, ისინი კი, პროფესიონალი ბანკირები, ცდებოდნენ.

დასკვნა მარტივია, სანამ არ იქნება შემოღებული კომპეტენტურ პირთა ინსტიტუტი, საქმეს არაფერი ეშველება და ჩვენ გვექნება ან შემცირებული სესხების ოდენობა, ან კიდევ უიმედო მევალეების კოჰორტა.

ერთხელ, შემიძლია დეტალურად აგიხსნათ, რაში მდგომარეობს კომპეტენტური პირის ცნება.

- საპენსიო რეფორმაზე მსჯელობა და საუბრები არ წყდება. დაგროვებითი პენსია მიმზიდველად კი გამოიყურება, მაგრამ უამრავი პასუხგაუცემელი კითხვა მაინც რჩება. კერძოდ, რატომ ხორციელდება იგი დაძალებით და არა ნებაყოფილობით.

ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, ცნობილია, რომ ამ ტიპის საპენსიო რეფორმამ ისეთ ქვეყნებშიც კი არ გაამართლა, რომლის ეკონომიკა საკმაოდ ძლიერია, მაგალითად, ამ სისტემამ არ გაამართლა იაპონიასა და რიგ ევროპულ ქვეყნებში.

ამ თემაზე განხილვებმა აჩვენა, რომ ჩვენთან ყველაზე დიდი პრობლემა საპენსიო რეფორმისადმი უნდობლობაა. უნდობლობა ხელისუფლებისა თუ იმ სააგენტოს მიმართ, ვინც საპენსიო რეფორმა უნდა განახორციელოს. თქვენ როგორ შეაფასებდით, საპენსიო რეფორმას და რამდენად გაქვთ იმის მოლოდინი, რომ ეს რეფორმა გაამართლებს?

- გირჩევთ, ამ კითხვით ერთხელ ბატონ აკაკი ზოიძეს მიმართოთ, რომელიც ნამდვილად არის ამ სფეროს პროფესიონალი. ამ კითხვაზე კი როგორც დილეტანტი ისე გიპასუხებთ როგორც ადამიანი, რომელიც, ჯერ ერთი, ასეთ სავალდებულო გადასახადს საფრანგეთში მუშაობისას იხდიდა და მეორეც, როგორც ჩვენი სოციალური დაზღვევის რეფორმის ერთი რიგითი, უმნიშვნელო მონაწილე.

დღეს გადახდილ 100 ლარზე ბენეფიციარმა 25 წელიწადში 200 ლარი უნდა მიიღოს. გსმენიათ რამე ამის შესახებ? მე არა. როგორ გინდათ მაშინ, რომ მე ეს რეფორმა გავიზიარო?

დაგროვებითი საპენსიო სისტემა არის სიბერის დაზღვევის ერთ-ერთი, შეიძლება ითქვას, ყველაზე უფრო განვითარებული, ფორმა. იგი სამი სვეტისგან შედგება: 1) სავალდებულო სახელმწიფო დაზღვევა, 2) ნებაყოფლობითი სახელმწიფო დაზღვევა და 3) კერძო დაზღვევა. საერთოდ, პირველ ორ სვეტს ან სახელმწიფო ან პროფკავშირები აკონტროლებს, მესამე სვეტი კი კერძო სადაზღვევო სექტორის პასუხისმგებლობაა.

ჩვენ ახლა მხოლოდ პირველ სვეტზე ანუ არასრულყოფილ დაგროვებით საპენსიო სისტემაზე გვაქვს საუბარი. პრინციპი მარტივია - გადაიხდი ახალგაზრდა, მიიღებ ხანდაზმული. მაგრამ, ჯერ ერთი, ასეთი სისტემისთვის მოსახლეობას უნდა ჰქონდეს სახელმწიფოს ნდობა.

მეორე, ჩვენთან საშემოსავლო გადასახადი ძალიან მაღალია და სტანდარტულია, ანუ არ არის დამოკიდებული შემოსავლის ოდენობაზე, რაც სოციალურად უსამართლოა. როცა საშემოსავლო გადასახადის გაზრდა მოხდა, გაუქმდა 3%-იანი სოციალური დაზღვევის გადასახადი, იგი საშემოსავლო გადასახადს შეუერთდა.

რამდენი განათლების ცენტრი უნდა გვქონდეს, ერთი, ორი, სამი თუ ათეული? ეს კი დამოკიდებულია არსებულ რესურსზე და განათლების ბაზარზე... ტექნიკური უნივერსიტეტი არ შეიძლება მრავალსართულიან ცათამბჯენში განთავსდეს. სად გინახიათ ასეთი ცათამბჯენები? ჰარვარდში? მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიურ ინსტიტუტში? ბერკლის უნივერსიტეტში? ოქსფორდში თუ კემბრიჯში?

ეხლა შემოგვაქვს დაგროვებითი საპენსიო სისტემა სავალდებულო გადასახადით, მაგრამ არავინ ფიქრობს საშემოსავლო გადასახადის შემცირებაზე. ეს კი უკვე, შეიძლება უნებლიე, საკითხის ისტორიის არცოდნით გამოწვეული, მაგრამ საზოგადოების მოტყუებაა.

და მესამე, ყველაზე მთავარი: დღეს გადახდილი, ვთქვათ, 100 ლარი და 25 წლის შემდეგ მიღებული იგივე თანხა სულ სხვა ყიდვისუნარიანობისა იქნება. მსოფლიოში ყველაზე მყარი და მსოფლიოს მთავარი სარეზერვო ვალუტის - აშშ დოლარის დევალვაციამ ბოლო 25 წლის განმავლობაში 1.7 ანუ 170% შეადგინა. ლარისთვის ეს მონაცემი, სულ მცირე, 200% იქნება.

ანუ, უნდა მოხდეს შენატანების ინდექსაცია წლების მიხედვით და დღეს გადახდილ 100 ლარზე ბენეფიციარმა 25 წელიწადში 200 ლარი უნდა მიიღოს. გსმენიათ რამე ამის შესახებ? მე არა. როგორ გინდათ მაშინ, რომ მე ეს რეფორმა გავიზიარო?

- რამდენიმე დღის წინ პრემიერმა მამუკა ბახტაძემ ბათუმში განაცხადა, რომ აჭარის დედაქალაქი საგანმათლებლო ცენტრად უნდა იქცეს. ამ განცხადების მოსმენისას ძნელად თუ მოიძებნება ადამიანი, ვისაც ბათუმში წინა ხელისუფლების მიერ აშენებული ტექნოლოგიური უნივერსიტეტის შენობის ბედი არ გახსენებოდა.

მეტიც, დღევანდელ ხელისუფლებას ჯერ ანაკლიაში წინა ხელისუფლების მიერ დაწყებული ლაზიკის პროექტის მიმართ ჰქონდა უარყოფითი დამოკიდებულება, შემდეგ ანაკლიის პორტთან დაკავშირებით გამოთქვამდა ურთიერთგამომრიცხავ მოსაზრებებს. ამას მოჰყვა „თიბისი ბანკთან“ და ანაკლიის პორტთან დაკავშირებით დაწყებული იწილო-ბიწილო. მიუხედავად ამისა, ხელისუფლების წარმომადგენლებმა არაერთხელ განაცხადეს, რომ ანაკლიის ღრმარწყლიანი პორტი მაინც აშენდება.

თქვენი დაკვირვებით, თავის დროზე ბათუმში უკვე აშენებულ უნივერსიტეტზე უარის თქმა რა იყო ან იმის მტკიცება, რომ ანაკლიის პორტი ხაზარაძე-ჯაფარიძესთან ერთად, ან მათ გარეშე მაინც აშენდება?

- მოდით, ერთ გოდორში ვაშლიც და ყურძენიც არ ჩავყაროთ. ყურძენიც დაიჭყლიტება და ვაშლიც დალპება. ჩვენ საქმე გვაქვს ორ სხვადასხვა მოვლენასთან და აქ პარალელების გავლება არასწორია.

რომც აშენდეს ბათუმში ტექნოლოგიური უნივერსიტეტი, იგი არსებულ კოშკში ვერ განთავსდება, ამას არც ერთი ქართველი თუ უცხოელი კარგი სპეციალისტი არ დაეთანხმება

პირველი კითხვა ასე ისმის - რამდენი განათლების ცენტრი უნდა გვქონდეს, ერთი, ორი, სამი თუ ათეული? ეს კი დამოკიდებულია არსებულ რესურსზე და განათლების ბაზარზე. თუ ჩვენ გვაქვს იმის ფუფუნება, რომ გვქონდეს სამი საერთაშორისო დონის საგანმანათლებლო ცენტრი, მაშინ, რასაკვირველია, თბილისსა და ქუთაისს ბათუმიც უნდა შეუერთდეს.

მაგრამ, ამ შემთხვევაშიც ტექნიკური უნივერსიტეტი არ შეიძლება მრავალსართულიან ცათაბჯენში განთავსდეს. სად გინახიათ ასეთი ცათამბჯენები? ჰარვარდში? მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიურ ინსტიტუტში? ბერკლის უნივერსიტეტში? ოქსფორდში თუ კემბრიჯში? და იცით, რატომ?

ტექნოლოგიურ უნივერსიტეტში ძვირადღირებული სპეციალური დანადგარ-მოწყობილობანი უნდა განთავსდეს, რომელთაც მყარი, უძრავი საძირკველი ჭირდება. მე ვიცი მხოლოდ მოსკოვის უნივერსიტეტი, რომელსაც 32-სართულიანი შენობა აქვს, მაგრამ ფიზიკის, ქიმიისა და ბიოლოგიის ფაკულტეტები ცალკე დაბალსართულიან კორპუსებშია განთავსებული, ხოლო მთავარი კორპუსის მაღალ სართულებზე მათემატიკოსები და გეოგრაფები მოღვაწეობენ.

ქუჩაში შეიძლება გამოვიდნენ პოლიტიკური ძალები, მაგრამ მოსახლეობას, მერწმუნეთ, მობეზრდა გაუთავებელი კინკლაობა... დღეს სამოქალაქო დაპირისპირებისთვის არც ერთ პოლიტიკურ ძალას ადამიანური რესურსი არ გააჩნია

ჩვენ კი ტექნოლოგიურ სასწავლებელზე ვსაუბრობთ, რომლის ყველა ფაკულტეტს ექსპერიმენტული შემადგენელი ექნება. ამგვარად, კიდეც რომ აშენდეს ბათუმში ტექნოლოგიური უნივერსიტეტი, იგი არსებულ კოშკში ვერ განთავსდება, ამას არც ერთი ქართველი თუ უცხოელი კარგი სპეციალისტი არ დაეთანხმება.

მეორე კითხვაზე კი ჩემი პასუხი მოკლე იქნება. ანაკლიის პორტი აუცილებლად აშენდება, ეს საქართველოს სტრატეგიულ ინტერესებში შედის და 30 წლის შემდეგ, როცა პორტი არსებობის რუტინულ პერიოდში შევა, აღარავის ემახსოვრება დღევანდელი პერიპეტიები, ხრიკები თუ ინტრიგები.

- ეროვნული ბანკის პრეზიდენტმა კობა გვენეტაძემ გამოთქვა მზადყოფნა „ევროპული საქართველოს“ მოთხოვნის შესაბამისად მივიდეს პარლამენტში და „თიბისი ბანკთან“ დაკავშირებით კითხვებს უპასუხოს.

გახსოვთ ალბათ, რომ ამავე საკითხზე მისი პარლამენტში მისვლისას მან ამ თემის ირგვლივ რთულ თემებზე პასუხის გაცემაზე უარი თქვა. ეს ხდება იმ ფონზე, როცა პროკურატურა აცხადებს, რომ ამ თემაზე გამოძიების დასასრულებლად მას დამატებითი მტკიცებულებების მოპოვება უჭირს. თქვენ გაქვთ განცდა, რომ ამჯერად პარლამენტში მისვლისას „თიბისი ბანკთან“ დაკავშირებით მას პასუხები ექნება? თუ ისევ არ ექნა, სავარაუდოდ, ეს რისი ნიშანი შეიძლება იყოს?

- „თიბისი ბანკის“ საქმე მრავალშრიანია და მას როგორც საჯარო, ისე პროფესიული შემადგენელი აქვს. ეხლა, როგორც მესმის, ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის პოსტი პოლიტიკური თანამდებობაა და მე ჩემი მთელი სიციცხლის მანძილზე არც ერთი პოლიტიკოსისგან ბოლომდე სიმართლე არ გამიგია. ის შეიძლება არც ტყუოდეს, მაგრამ სათქმელს ბოლომდე არასდროს ამბობს, ყოველთვის რაღაცას თავისთვის სამომავლოდ იტოვებს. ახლა, თქვენით განსაჯეთ...

- საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ იყო მოლოდინი, რომ ივანიშვილი დაპირებისამებრ მთავრობისა და მმართველი გუნდის საქმიანობაში სერიოზულ ცვლილებებს შეიტანდა. ვხედავთ, რომ ამის მსგავსი არაფერი ხდება.

პოლიტოლოგმა ვაჟა ბერიძემ „ინტერპრესნიუსთან“ ინტერვიუში გამოთქვა ასეთი მოსაზრება - თუ ივანიშვილი ცვლილებებს მაქსიმუმ 2 თვეში არ განახორციელებს, მერე გვიან იქნება და შესაძლოა, არჩევნების ფონზე პროცესებმა ქუჩაში გადაინაცვლოს.

თქვენც ფიქრობთ, რომ ივანიშვილს მთავრობისა და მმართველი გუნდის საქმიანობაში სერიოზულ ცვლილებების შესატანად დიდი დრო არ აქვს და მათი გაუტარებლობის შემთხვევაში საქართველოში პოლიტიკურმა პროცესებმა შესაძლოა ქუჩის გადაინაცვლოს?

- მეჩვენება, რომ ასეთი ცვლილებები გატარდება, ეხლა ამ ცვლილებებისთვის მზადება მიდის. არ ვიცი, ორი თუ სამი თვეა საბოლოო ვადა, მაგრამ შემოდგომამდე ცვლილებები აუცილებლად უნდა განხორციელდეს.

არაერთხელ მითქვამს, რომ საზოგადოებაში არსებობს უზარმაზარი მოთხოვნა, შეიძლება ითქვას, სოციალური დაკვეთაც კი ახალი ცენტრისტული, ზომიერი გაერთიანებისა. მე მეგულება, რომ ბატონი დავით მაღრაძე სწორედ ის ადამიანია, რომელმაც ასეთი ხალხი შეიძლება შემოიკრიბოს

ქუჩაში შეიძლება გამოვიდნენ პოლიტიკური ძალები, მაგრამ მოსახლეობას, მერწმუნეთ, მობეზრდა გაუთავებელი კინკლაობა. მეჩვენება ისიც, რომ პოლიტიკური პარტიები, გაერთიანებები, „პროფესიონალი“ პოლიტიკოსები ანუ ადამიანები, რომელთაც სხვა საქმის კეთება აღარ შეუძლიათ, ვირტუალურ, რეალობიდან მოწყვეტილ სივრცეში ტრიალებენ და ქართველ კაცთან ურთიერთობის ძარღვი გაწყვეტილი აქვთ.

სამოქალაქო დაპირისპირებისთვის არც ერთ პოლიტიკურ ძალას ადამიანური რესურსი დღეს არ გააჩნია. ამიტომ, რამე გაუთვალისწინებელი თუ არ მოხდა, ვთქვათ, ჩვენი მეზობლების წახალისებით, ქუჩის ფართომასშტაბიან აქციებს ნაკლებად უნდა ველოდოთ. აქციები ისეთი სიმხურვალის იქნება, როგორც ოთხშაბათს „ქართული ოცნების“ ოფისის წინ.

- საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ საშინაო პოლიტიკაში პროცესები საკმაოზე მეტად დაჩქარებულადაც კი ვითარდება. მოძრაობა „დაიცავი საქართველოს“ ლიდერებმა, რომლებიც 2012 წლის არჩევნებზე ივანიშვილს უჭერდნენ მხარს, 13 აპრილს შეკრება დაანონსეს.

მოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერის დავით მაღრაძის განცხადებით, „დაიცავი საქართველო“ ჩამოაყალიბებს ისეთ პოლიტიკურ ძალას, რომელიც 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე გაიმარჯვებს. მაღრაძის ეს განცხადება უმალვე გახდა განხილვის თემა. ზოგმა მიიჩნია, რომ ეს პროცესი ივანიშვილისგან იყო მართული, მიუხედავად იმისა, რომ მაღრაძემ მკაფიოდ თქვა - „არც ნაცები, არც „ოცნება“.

იმის გათვალისწინებით, რომ ყველა სოციოლოგიური კვლევებით პოლიტიკური პარტიებისა და ლიდერების მიმართ ნდობა საკმაოდ დაბალია, თქვენი დაკვირვებით, რამდენად დიდია იმის ალბათობა, რომ „დაიცავი საქართველო“ აღმოჩნდეს ის მესამე პოლიტიკური ძალა, რომლის ასპარეზზე გამოჩენაზე კარგა ხანია საუბრობენ?

- ბატონ დავით მაღრაძეს პირადად ვიცნობ და დიდ პატივს ვცემ. მერწმუნეთ, იგი მარიონეტი არ არის, რომ სხვის მიერ დაწერილ სცენარში რაღაც როლი ითამაშოს. ეხლა, მოდით ამ პრობლემას ორი სხვადასხვა კუთხით შევხედოთ.

პირველი, თეორიული მოსაზრებანი: რატომ ჰგონიათ, რომ საპრეზიდენტო დემოკრატიულ სახელმწიფოებში პრეზიდენტის უფლებამოსილება ერთმა ადამიანმა მხოლოდ ორი ვადით შეიძლება განახორციელოს? ხომ არ არის დასაბუთებული შიში იმისა, რომ ადამიანის ფსიქიკა განიცდის შეუქცევად ცვლილებებს ჭარბი ძალაუფლების გავლენით? და ხომ არ ვრცელდება იგივე კანონზომიერება პოლიტიკურ გაერთიანებებზეც?

მაღრაძისგან განსხვავებით, ისინი სწორედ თავიანთ ადგილს ეძებენ მომავალ პოლიტიკურ სტრუქტურაში, ქმნიან მოკლევადიან ალიანსებს და ადამიანებთან ადამიანური ენით სასაუბროდ არ სცალიათ

ეხლა მეორე: არაერთხელ მითქვამს, რომ საზოგადოებაში არსებობს უზარმაზარი მოთხოვნა, შეიძლება ითქვას, სოციალური დაკვეთაც კი ახალი ცენტრისტული, ზომიერი გაერთიანებისა. მე მეგულება, რომ ბატონი დავით მაღრაძე სწორედ ის ადამიანია, რომელმაც ასეთი ხალხი შეიძლება შემოიკრიბოს.

ჯერ ერთი, იგი დემოკრატიის პრინციპების დარღვევას არ შეეგუება. მეორეც, იგი თვითონ ძალაუფლებას არ მიილტვის და ამიტომ იმსახურებს ნდობას, როგორც ადამიანი, რომელიც მართლაც იცავს საქართველოს და არა თავის ადგილს საქართველოში. ადრეც მითქვამს, რომ სიურპრიზებისთვის უნდა მოვემზადოთ.

- დრომ აჩვენა, რომ ოპოზიციურ პოლიტიკურ ძალებს არა თუ ერთმანეთთან საუბარი, არამედ საზოგადოებასთან ურთიერთობის ენის გამონახვა უჭირთ. ეს ეხება უკლებლივ ყველას. ეს რომ ასეა, ეს ყველა სოციოლოგიური კვლევითაც კარგად ჩანს.

სახეზეა საკმაოდ მძაფრი დაპირისპირება „ნაციონალებსა“ და „ევროპულ საქართველოს“ შორის, ასევე იმათ შორისაც, ვისთვისაც, მათი მტკიცებით, ხელისუფლების პრორუსული პოლიტიკა მიუღებელია, მაგრამ თუ მათ მიერვე საჯარო სივრცეში გაკეთებულ განცხადებებს კარგად დავაკვირდებით, თავად უფრო პრორუსულ ლოზუნგებს აჟღერებენ.

როგორ შეაფასებდით, ოპოზიციურ ფლანგზე მიმდინარე პროცესებს, მათ შორის „ნაციონალების“ ბოლო ყრილობას, მთაწმინდის არჩევნებზე „ევროპული საქართველოსა“ და „თავისუფალი დემოკრატების“ გაერთიანებას?

- მართალი გითხრათ, ეს პროცესები სრულიად არ მაინტესებს, ისინი აბსოლუტურად უმნიშვნელოდ მიმაჩნია. დავით მაღრაძისგან განსხვავებით, ისინი სწორედ თავიანთ ადგილს ეძებენ მომავალ პოლიტიკურ სტრუქტურაში, ქმნიან მოკლევადიან ალიანსებს და ადამიანებთან ადამიანური ენით სასაუბროდ არ სცალიათ.

მე საქართველოს პრეზიდენტის, ქალბატონი სალომე ზურაბიშვილის აზრს ვიზიარებ, რომ საქართველოს არა შერეული, არა პროპორციული, არამედ სწორედ მხოლოდ მაჟორიტარული სისტემა სჭირდება

თუ არჩევნებს წააგებენ, გამოაცხადებენ, რომ არიქა, იქცევა ქვეყანა, ინგრევა საქართველო, არმაგედონი გველოდება და სასწრაფოდ რიგგარეშე არჩევნები უნდა დაინიშნოს. ჩვენ თემურ ლენგს, შაჰ აბასსა და აღა-მაჰმად-ხანს გავუძელით. გავუძლებთ მათაც.

- მთელი ოპოზიციური სპექტრი ხელისუფლებისგან მოითხოვს 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების მხოლოდ პროპორციული სისტემით ჩატარებას. ამისათვის მათ მოქალაქეების ხელმოწერების შეგროვებაც დაიწყეს და აქვთ იმედი, რომ 1 მილიონ ხელმოწერას შეაგროვებენ.

სპიკერმა ირაკლი კობახიძემ ამ თემაზე არაერთხელ განაცხადა, რომ „ეს საკითხი დახურულია“. ვითარებაში, როცა რეალურად არსებობენ პარტიები, რომლებსაც თავისი ელექტორატი ჰყავთ, გაუგებარია ხელისუფლების არგუმენტები რატომაა კარგი პროპორციულ სისტემაზე გადასვლა 2024 წელს და 2020 წელს არ შეიძლება. იმ შემთხვევაში თუ ოპოზიციამ პროპორციულ არჩევნებზე გადასვლის მსურველი 1 მილიონი მოქალაქის ხელმოწერა მარტლაც შეაგროვა, თქვენ როგორ შეაფასებდით მმართველი გუნდის მიერ ოპოზიციის ამ მოთხოვნის შეუსრულებლობას?

- გაგიკვირდებათ, მაგრამ ამ შემთხვევაში მე საქართველოს პრეზიდენტის, ქალბატონი სალომე ზურაბიშვილის აზრს ვიზიარებ, რომ საქართველოს არა შერეული, არა პროპორციული, არამედ სწორედ მხოლოდ მაჟორიტარული სისტემა სჭირდება.

ნუ იტყვით, რომ ამ სისტემით შეუძლებელია ხელისუფლების შეცვლა. გაიხსენეთ ზვიად გამსახურდიას „მრგვალი მაგიდა“. პროპორციულ სისტემას კი ქარიზმატული და ჭკვიანი ლიდერის კვალდაკვალ პარლამენტში უსახო „ღილაკის დამჭერები“ გაჰყავს. ვიცი, რომ ეს აზრი ბევრს გააღიზიანებს, მაგრამ მე გულახდილად ჩემს სიმართლეს გიყვებით, სიმართლეს კი, როგორც იტყვიან, თავი არა სტკივა.

კობა ბენდელიანი

“ინტერპრესნიუსი”