დმანისში განვითარებულ მოვლენებზე, იმაზე, თუ როგორი შეიძლება იყოს მომხდარის ანალიზი და დმანისის მოვლენების გაკვეთილები ქართული სახელმწიფოსა და საზოგადოებისთვის. „ინტერპრესნიუსი“ კონფლიქტოლოგ, გიორგი კანაშვილს ესაუბრა.

- ბატონო გიორგი, დმანისში განვითარებულ მოვლენებზე ბევრი ითქვა და დაიწერა. ტელევიზიებსა და სოციალურ ქსელში ამ თემაზე მსჯელობამ აშკარა გახადა პრობლემების მთელი სპექტრი, რაზეც საჯარო სივრცეში ბევრი ცდილობს არ ისაუბროს. ან ცდილობს აქტუალურ თემებს გვერდი აუაროს.

ამ მტკივნეულ თემაზე მსჯელობა რომ ზოგადი არ გამოგვივიდეს, კარგი იქმნება თუ საუბარს დავიწყებთ იმით, თქვენზე რა შთაბეჭდილება დატოვა ნანახმა და თქვენ როგორ აღიქვით მომხდარი?

- ნანახმა, ვფიქრობ, ცალსახად გვიჩვენა, რომ ქართულ და აზერბაიჯანულ თემებს შორის დაგროვილია წყენები. ზოგადად, ჩვენზე ბევრად დახვეწილ, განვითარებულ, ძლიერ სახელმწიფოებშიც, სხვადასხვა ეთნიკურ ჯგუფებს შორის პერიოდულად გარკვეულ საკითხები წამოიჭრება ხოლმე.

თუმცა, ქვეყანას, რომელიც დღემდე კონფლიქტებშია ჩათრეული, რომლის ოცი პროცენტიც ოკუპირებულია და არცთუ მშვიდი სამეზობლო აკრავს გარს, დამატებით პრობლემებში თავის გაყოფის ფუფუნება არ აქვს.

ამასთანავე აუცილებელია, სწორი დიაგნოზის დასმა. იმის მტკიცება, რომ დმანისში კონფლიქტი მხოლოდ ყოფითი სახის იყო და მას არანაირი ეთნიკური განზომილება არ გააჩნდა - თავის მოტყუებაა. რა თქმა უნდა, განვითარებულ მოვლენებს ვერ დავარქმევთ ეთნო-პოლიტიკურ კონფლიქტს, ანუ ეთნიკური დაპირისპირება, როდესაც მხარეებს პოლიტიკური მიზნები ამოძრავებთ.

იმის მტკიცება, რომ დმანისში კონფლიქტი მხოლოდ ყოფითი სახის იყო და მას არანაირი ეთნიკური განზომილება არ გააჩნდა - თავის მოტყუებაა. რა თქმა უნდა, განვითარებულ მოვლენებს ვერ დავარქმევთ ეთნო-პოლიტიკურ კონფლიქტს, ანუ ეთნიკური დაპირისპირება, როდესაც მხარეებს პოლიტიკური მიზნები ამოძრავებთ

მადლობა ღმერთს, მას ამ ეტაპზე, არც აქვს ამგვარი განვითარების პერსპექტივა. ამაში, პრინციპში არავინაა დაინტერესებული - არც ადგილობრივი ქართული და აზერბაიჯანული თემები, არც თბილისი, არც ბაქო. რუსეთის გავლენა ამ რეგიონზე, არცთუ მაღალია - მე რაც ვიცი.

ყოველივე თქმულიდან გამომდინარე, პირველ რიგში აუცილებელია მოვლენათა დროული გაანალიზება და შემდეგ ქმედითი ნაბიჯების გადადგმა. გავიმეორებ: კონფლიქტების ფუფუნება საქართველოს არ აქვს!

- ბრძანეთ, თავის მოტყუება იქნებოდა თქმა იმისა, რომ კონფლიქტი მხოლოდ ყოფითი სახის იყო და მას არანაირი ეთნიკური განზომილება არ გააჩნდა. თქვენივე თქმით, ეს არ იყო ეთნო-პოლიტიკური კონფლიქტი, როდესაც მხარეებს პოლიტიკური მიზნები ამოძრავებდათ.

მეტიც, ქვემო ქართლში ეთნიკური კონფლიქტის არსებობით არც ადგილობრივი ქართული და აზერბაიჯანული თემები, არც თბილისი, არც ბაქო არ არიან დაინტერესებული. ამ რეგიონში სავარაუდო გარე ფაქტორების თემებს ჩვენ აუცილებლად შევეხებით.

მაგრამ, ალბათ, უპრიანი იქნება თუ საუბარს გავაგრძელებთ იმით, თუ როგორი პოლიტიკის გატარებას ცდილობს ქვემო ქართლში ოფიციალური თბილისი და ბაქო? - თბილისის პოლიტიკა ქვემო ქართლთან მიმართებაში, ვიტყოდი გაუგებარია და უფრო ზოგადი ფრაზებით შემოიფარგლება. მას შეგვიძლია - „ნუ იქნება ოღონდ ბუნტი“, დავარქვათ.

90-იანი წლების ტრავმების, აფხაზეთისა და ცხინვალის კონფლიქტების ფონზე, საქართველოს პოლიტიკური ელიტის დიდი ნაწილი, ეთნიკურ უმცირესობებს, როგორც პრობლემასა და თავსატეხს ისე განიხილავს. ხშირია საკითხის ზედაპირული ცოდნა და კომპეტენციის ნაკლებობა და ზოგადად პოლიტიკური ხედვის, მულტიეთნიკური, მულტირელიგიური საზოგადოების მართვის დეფიციტთან გვაქვს საქმე. ამიტომაც, თბილისი ადგილზე სიტუაციის კონტროლს ხშირად ბაქოს „უყოფს“ ხოლმე.

აფხაზეთისა და ცხინვალის კონფლიქტების ფონზე, საქართველოს პოლიტიკური ელიტის დიდი ნაწილი, ეთნიკურ უმცირესობებს, როგორც პრობლემასა და თავსატეხს ისე განიხილავს. ხშირია საკითხის ზედაპირული ცოდნა და კომპეტენციის ნაკლებობა და ზოგადად პოლიტიკური ხედვის, მულტიეთნიკური, მულტირელიგიური საზოგადოების მართვის დეფიციტთან გვაქვს საქმე. ამიტომაც, თბილისი ადგილზე სიტუაციის კონტროლს ხშირად ბაქოს „უყოფს“ ხოლმე

სხვათა შორის, იმავე როლს თამაშობს ერევანი ჯავახეთში. სხვადასხვა დროს, როგორც ბაქოს ქვემო ქართლში, ასევე ერევანს ჯავახეთში, მნიშვნელოვანი როლი უთამაშია;,მეტწილად პოზიტიური.

მართლაც ბაქოცა და ერევანიც, საქართველოს მიმართ კეთილგანწყობილნი არიან და სტაბილური საქართველო მათ ინტერესშია. თუმცა სუვერენული სახელმწიფო, უნდა ახერხებდეს მეტად პროაქტიული პოლიტიკის გატარებას საკუთარ რეგიონებში.

ბაქო, დღემდე, აქტიურად უწყობდა ხელს აზერბაიჯანელთა ინტეგრაციას ქართულ სახელმწიფოში, აფინანსებდა ენის კურსებს, სხვადასხვა სტიპენდიებს გასცემდა ეთნიკურად აზერბაიჯანელებზე და ა.შ.

ბაქოში ხვდებიან, რომ რაც უფრო ინტეგრირებულნი იქნებიან აზერბაიჯანელები საქართველოში, მათ შორის პოლიტიკურ სისტემაში, მით უფრო გამოსადეგარნი იქნებიან ისინი ბაქოსთვის. ბაქოს ეს პოლიტიკა, ერთის მხრივ მისასალმებელია, მაგრამ საკუთარი ქვეყნის მოქალაქეთა ინტეგრაციაზე, პირველ რიგში საქართველო უნდა ზრუნავდეს და არა მეზობელი აზერბაიჯანი.

ბაქოში ხვდებიან, რომ რაც უფრო ინტეგრირებულნი იქნებიან აზერბაიჯანელები საქართველოში, მათ შორის პოლიტიკურ სისტემაში, მით უფრო გამოსადეგარნი იქნებიან ისინი ბაქოსთვის. ბაქოს ეს პოლიტიკა, ერთის მხრივ მისასალმებელია, მაგრამ საკუთარი ქვეყნის მოქალაქეთა ინტეგრაციაზე, პირველ რიგში საქართველო უნდა ზრუნავდეს და არა მეზობელი აზერბაიჯანი

- ამ თემაზე სოციალურ ქსელში საუბრისას თქვენ კრიტიკული შენიშვნა გქონდათ საქართველოში აზერბაიჯანის საელჩოს მიერ გავრცელებულ განცხადებაზე, რომელშიც საქართველოს მოქალაქე აზერბაიჯანლები აზერბაიჯანის საელჩოს თანამემამულეებად ჰყავს მოხსენიებული...

- იმედს ვიტოვებ, რომ საელჩოს თარგმანში შეცდომა გაეპარა და შესაბამისი განმარტებაც გაკეთდება. ეს განცხადება ბევრს მოხვდა თვალში და უაღრესად პრობლემურია, რადგან საქართველოს ვერცერთი მოქალაქე, რა ეთნიკური წარმომავლობისაც არ უნდა იყოს ის, ვერ იქნება სხვა ქვეყნის თანამემამულე.

- ბევრი ადგილობრივი მიიჩნევს, რომ „ქართული ოცნების“ ხელისუფლებას აზერბაიჯანული მოსახლეობის დისკრიმინაციას ეწევა.

რამდენად საფუძვლიანად გამოიყურება ამ რეგიონში მცხოვრები აზერბაიჯანული თემის დიდ ნაწილის აზრი, რომ „ქართულ ოცნებას“ „ნაციონალებისგან“ განსხვავებით რეგიონში ფსონი ქართულ თემზე აქვს გაკეთებული და აზერბაიჯანელი მოქალაქეების დისკრიმინაციას ეწევა?

- მართალს ბრძანებთ. ბოლო წლებია, განსაკუთრებით არჩევნებისას, ჩვენ ვხედავთ დაძაბულობას ქვემო ქართლში. ქვემო ქართლში ადგილობრივ ქართულ თემს მიაჩნია, რომ ისინი „ნაცმოძრაობის“ დროს იყვნენ დისკრიმინირებულნი, ხოლო აზერბაიჯანული თემის დიდ ნაწილს, მიაჩნია, რომ „ქართულ ოცნება“ საპირისპიროდ - ქართულ თემზე აკეთებს ფსონს და მათ დისკრიმინაციას ეწევა.

რამდენად მართალია და დასაბუთებული ეს შეგრძნებები, ცალკე კვლევის საგანია, თუმცა, ის კი თვალშისაცემია, რომ წინა ხელისუფლებას აზერბაიჯანულ თემში მნიშვნელოვანი მხარდაჭერა გააჩნია. საპირისპირო ვითარებაა ჯავახეთის სომხურ მოსახლეობაში.

ქვემო ქართლში ადგილობრივ ქართულ თემს მიაჩნია, რომ ისინი „ნაცმოძრაობის“ დროს იყვნენ დისკრიმინირებულნი, ხოლო აზერბაიჯანული თემის დიდ ნაწილს, მიაჩნია, რომ „ქართულ ოცნება“ საპირისპიროდ - ქართულ თემზე აკეთებს ფსონს და მათ დისკრიმინაციას ეწევა... საპირისპირო ვითარებაა ჯავახეთის სომხურ მოსახლეობაში

ბუნებრივია, რომ პოლიტიკურ პარტიებს ვერავინ აუკრძალავს ამა თუ იმ თემთან მუშაობას. თუმცა, როგორც ცალკეული პარტიები და მითუმეტეს სახელისუფლებო პარტიები, უნდა აცნობიერებდნენ რეგიონის სპეციფიურობას. შესაბამისად, ვიწრო პარტიული თამაშები, რაც არც სხვაგანაა მისასალმებელი, ამგვარ მოცემულობაში ანტისახელმწიფოებრივ ქმედებას უტოლდება.

- საიდუმლოს არ წარმოადგენს, რომ ქვემო ქართლის რეგიონის რაიონებში ყველა ხელისუფლებისთვის საარჩევნო ყულაბა იყო.

როგორც ამბობენ, ხშირ შემთხვევაში ჩვენი ხელისუფლებების წარმომადგენლები ამ რეგიონში არჩევნებში უპირატესობის მისაღწევად დახმარებისთვის ხშირად ბაქოს მიმართავდნენ და ახლაც მიმართავენ.

თუ ეს ადრე მართლაც ასე იყო და ახლაც ასეა, თქვენი აზრით, რა გავლენა შეიძლება ექონია ამას ამავე რეგიოში მცხოვრებ საქართველოს აზერბაიჯანელ მოქალაქეებზე?

- მეც მსმენია ამის შესახებ. რეგიონში აქტიურ საქმიანობას ეწევიან აზერბაიჯანული სახელმწიფო კომპანიები, როგორც ზემოთ აღვნიშნე საუბარია საგანმანათლებლო, კულტურულ, ეკონომიკურ და სხვა ტიპის აქტივობებზე.

ეს ყველაფერი კი, საბოლოო ჯამში პოლიტიკურ გავლენაში ითარგმნება. ამ გავლენის სათავისოდ გამოყენებას ცდილობენ ხოლმე, ესა თუ ის პარტიები, ძირითადად სახელისუფლებო პარტიები. რაც, ჩემი აზრით, სრულია მიუღებელია და საკუთარი სუვერენიტეტის სხვა ქვეყანაზე გადაცემას ნიშნავს.

ზოგადად შეიძლება შეიქმნას იმგვარი გამოუვალი მდგომარეობა, როდესაც მეზობელი-მეგობარი ქვეყნის დახმარება აუცილებელი გახდეს, და ჩვენ მრავალჯერ გვახსოვს აზერბაიჯანის დახმარება, ქვეყნისთვის ფრიად მნიშვნელოვან, კრიტიკულ ეპიზოდებში.

თუმცა არჩევნები, დამეთანხმებით, არ განეკუთნება ამგვარ პროცესებს. ვფიქრობ, ჩვენი თანამოქალაქე აზერბაიჯანელები რეგიონში არსებულ ვითარებას აღიქვამენ, როგორც „ორ-პატრონობის“ რეჟიმს.

ვფიქრობ, ჩვენი თანამოქალაქე აზერბაიჯანელები რეგიონში არსებულ ვითარებას აღიქვამენ, როგორც „ორ-პატრონობის“ რეჟიმს

- რამდენად მართებული შეიძლება იყოს მტკიცება, რომ დმანისში არეულობის დაწყნარებაში თავისი სიტყვა ბაქომ თქვა?

- ჩვენ ვნახეთ, რომ ესკალაციის კვალდაკვალ აზერბაიჯანის საელჩომ აქტიური პოზიცია დაიჭირა.

იყვნენ ჩასულნი დმანისშიც. შესაბამისად, უნდა ვივარაუდოთ, რომ ბაქო პროცესებში აქტიურად იყო ჩართული.

- არავინ დაობს, რომ სახელმწიფოს სამოქალაქო ინტეგრაციის პოლიტიკას ამ რეგიონში უამრავი ნაკლი აქვს, პრაქტიკულად იგი არ მუშაობს და სერიოზულ გადახედვას საჭიროებს. ჩვენ ვერც ამ თემაზე საუბარს ვერ გავექცევით.

რამდენადაც ვიცი, ამ რეგიონის რაიონებში საქმის წარმოების ენა უმეტეს შემთხვევაში ქართული სულაც არაა. რაც იმას ნიშნავს, რომ ამ შემთხვევაში ჩვენი აზერბაიჯანელი თანამოქალაქეები სახელმწიფო ენის მიმართ აშკარად გამოხატავენ უპატივცემულობას. ამის მიზეზი სავარაუდოდ რა შეიძლება იყოს?

- ამგვარი პრობლემა ნამდვილად არსებობს. თუმცა, საბედნიეროდ. ბოლო წლებია ფრიად დადებითი ტენდენცია შეინიშნება. კერძოდ, სულ უფრო მეტი ქვემო ქართლელი სტუდენტი სწავლობს თბილისის უნივერსიტეტებში. იცით ალბათ, რომ ჯერ კიდევ წინა ხელისუფლების დროს, დაინერგა 1+4 პროგრამა.

სტუდენტი მშობლიურ ენაზე აბარებდა გამოცდებს, ჩარიცხვის შემთხვევაში კი ერთი წელი ქართულს ეუფლება და შემდეგ აგრძელებს სწავლას. შედეგად, ამ ეტაპზე ჩვენ უკვე გვყავს ათასობით აზერბაიჯანელი და სომეხი ეროვნების ახალგაზრდა, რომელიც ქართულს სრულად ფლობს, აქვს მიღებული ისეთივე განათლება, როგორც დანარჩენ ახალგაზრდებს და ბევრად მეტი სოციალური ბმა გაუჩნდა, დანარჩენ საქართველოსთან.

ახლა, ამ და სხვა პროგრამების შედეგად, გარკვეული მომენტუმია შექმნილი - ანუ უნდა გადაიდგას შემდეგი ნაბიჯი, ეს ახალგაზრდები, რაც შეიძლება დიდი რაოდენობით უნდა დასაქმდნენ სხვადასხვა სახელმწიფო უწყებებში. ანუ ისინი უნდა გახდნენ, სახელმწიფო საქართველოს, მშენებლობის პროცესის ნაწილი.

ამ ეტაპზე ჩვენ უკვე გვყავს ათასობით აზერბაიჯანელი და სომეხი ეროვნების ახალგაზრდა, რომელიც ქართულს სრულად ფლობს, აქვს მიღებული ისეთივე განათლება, როგორც დანარჩენ ახალგაზრდებს... ახლა, უნდა გადაიდგას შემდეგი ნაბიჯი, ეს ახალგაზრდები, რაც შეიძლება დიდი რაოდენობით უნდა დასაქმდნენ სხვადასხვა სახელმწიფო უწყებებში. ანუ ისინი უნდა გახდნენ, სახელმწიფო საქართველოს, მშენებლობის პროცესის ნაწილი

მართალია, უფროს თაობაში ალბათ უმეტესობა ვერ ფლობს ქართულ ენას, მაგრამ როგორც უკვე აღვნიშნე ახალგაზრდა თაობაში ძირეული ცვლილებებია, რაც გარკვეულ ოპტიმიზს აჩენს.

- ფაქტია, ამ რეგიონში მცხოვრები ბავშვები განათლებას უფრო მეტად საქართველოს ხელისუფლების მიერ დაფინანსებულ არა აზერბაიჯანულ საჯარო სკოლებში, არამედ ამავე რეგიონის სოფლებში არსებულ მედრესეებსა და მეჩეთებში იღებენ.

ფაქტია ისიც, რომ ამ მეჩეთების უმრავლესობის თანადამფუძნებლები და დამფინანსებლები თურქეთში, ირანსა და აზერბაიჯანში მოქმედი რელიგიური წრეები არიან.

ამ დაწესებულებებში კი ბავშვებს აშკარად საქართველოს ისტორიის თურქულ, აზერბაიჯანულ და ირანულ ვერსიას ასწავლიან. ამ პროცესზე განათლების სამინისტრო ეფექტურად ან არ, ან ვერ რეაგირებს.

ჩვენს ქვეყანაში ყველა მოქალაქეს აქვს უფლება იყოს ნებისმიერი რელიგიის აღმსარებელი, მაგრამ რა შეიძლება იყოს მიზეზი იმისა, რომ ამ რეგიონის საჯარო სკოლებში საქართველოს ისტორია ისე არ ისწავლება, როგორც განათლების სამინისტროს პროგრამებითაა გათვალისინებული?

- განათლების სისტემა არის ის ღერძი, რომელის გარშემოც ფორმირდება საზოგადოება, სახელმწიფო.

ისტორია აქ განსაკუთრებულ როლს თამაშობს. რა თქმა უნდა, ცალკეულ ადამიანებს აქვთ უფლება, ისწავლონ ნებისმიერ დისციპლინი. ჩვენ არ ვცხოვრობთ ტოტალიტარულ სახელმწიფოში, საიდანაც ესა თუ ის ლიტერატურა იდევნება. თუმცა, ამ საკითზე სამუშაოა და შესაბამისი რეაგირებაც აუცილებელია.

ჩვენ არ ვცხოვრობთ ტოტალიტარულ სახელმწიფოში, საიდანაც ესა თუ ის ლიტერატურა იდევნება. თუმცა, ამ საკითზე სამუშაოა და შესაბამისი რეაგირებაც აუცილებელია

- შესაძლოა პრობლემა იმაშიც იყოს, რომ სხვა ქვეყნებში არსებული რელიგიურ-საგანმანათლებლო წრეების მიერ ჯერ აქ დაფინასებულ მედრესებსა და მეჩეთებში განათლება მიღებული, შემდეგ მათივე ხაზით საზღვარგარეთ განათლება მიღებული ახალგაზრდობა თავს ვერანაირად ვერ ჩათვლის საქართველოს სრულფასოვან მოქალაქედ.

თქვენი დაკვირვებით რატომ ვერ ახერხებენ ადგილობრივი მუსლიმური რელიგიური წრეები თავად ააშენონ მეჩეთები და მედრესები და იზრუნონ თავისი მრევლის განათლებაზე?

- ამ საკითხზე, მრავალი წელია რაც საუბარი მიდის. კერძოდ, ყველა თანხმდება, რომ კარგი იქნებოდა, თუ საქართველოში მოხერხდებოდა მუსლიმი მოქალაქეებისათვის შესაბამისი საგანმანათლებლო ინფრასტრუქტურის შექმნა.

ყველა თანხმდება, რომ კარგი იქნებოდა, თუ საქართველოში მოხერხდებოდა მუსლიმი მოქალაქეებისათვის შესაბამისი საგანმანათლებლო ინფრასტრუქტურის შექმნა

გასაგებია, რომ ახალგაზრდათა გარკვეული ნაწილი, მაინც მოისურვებდა საზღვარგარეთ განათლების მიღებას. თუმცა, აუცილებელია, რომ მათ შესაბამისი ცოდნის მიღების საშუალება ადგილზეც მიეცეთ.

წლებია ჩვენ ვაკვირდებით, რომ ჩვენი მოქალაქეები მიდიან სხვა ქვეყნებში, მათ შორის განათლების მისაღებად და შემდეგ სხვადასხვა საქმიანობაში ერთვებიან. მათ შორის გვახსოვს საქართველოს მოქალაქეების გადინება ე.წ. ისლამურ სახელმწიფოში.

არ მაქვს ილუზია, რომ ამგვარი შემთხვევები, შესაბამისი სასწავლებლების საქართველოში ფუნქციონირების შემთხვევაში სრულიად აღმოიფხვრება. თუმცა ალბათ შემცირდება.

აქვე უნდა დავძინო, რომ გარდა უსაფთხოების კონტექსტისა, ამას აქვს ადამიანის უფლებების განზომილბაც. კერძოდ, ადამიანთა უფლებაა, მიიღონ ხარისხიანი განათლება საკუთარ ქვეყანაში.

- კარგია, რომ კონფლიქტი დმანისში მხარეთა შერიგებით დასრულდა. ყველა კმაყოფილია იმით, რომ უარესი არ მოხდა. საბედნიეროდ მსხვერპლი არ ყოფილა.

მაგრამ, ახლა ბევრი ყურადღებას იმაზე ამახვილებს, რომ ამ ისტორიის „კარგი დასასრულის“ მიუხედავად, ცუდი პრეცედენტი იყო ის, რომ ის, ვინც ჯერ მარკეტის მფლობელებზე იძალადა, შემდეგ ისინი, ვინც თავად იყო ძალადობის მონაწილე, არავინ დასჯილა.

არადა, ვნახეთ, რომ ორივე მხრიდან ძალადობას ჯგუფური კი არა, მასობრივი ხასიათი ჰქონდა. ალბათ ახლა ხელისუფლების ამოცანაა პრევენციული ზომები იმ თვალსაზრისით მიიღოს, რომ კონფლიქტში მონაწილე მხარეებს დაუსჯელობის სინდრომი არ გაუჩდეთ.

გაქვთ იმის მოლოდინი, რომ ხელისუფლება ამ მიმართულებით ქმედით ნაბიჯებბს გადადგამს?

- დიდი ალბათობით ეს ეპიზოდი, ასევე დასრულდება. თუმცა წლების განმავლობაში დაგროვილი პრობლემები არსად გაქრება, სირაქლების პოზიცია, საქმეს არათუ წაადგება, არამედ მომავალში უფრო დიდ თავსატეხად ტრანსფორმირდება.

სახელმწიფოს, პოლიტიკურ ელიტას, საზოგადოებას მართებს ამ საკითხებზე ფიქრი და ღია მსჯელობა. ინსტიტუციურად, კარგი იქნებოდა, თუ შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის სახელმწიფო მინისტრის აპარატი გაძლიერდებოდა და რეალური პოლიტიკის გატარებას ითავებდა.

მაგალითად, დღეს როგორც ვიცი, ქალბატონ თეა ახვლედიანს არ ჰყავს მოადგილე, ეს პოზიცია ვაკანტურია. გულწრფელად გეტყვით, სიმბოლურადაც და პრაქტიკულადაც, სწორი იქნებოდა ამ თანამდებობაზე სომეხის, ქისტის, აზერბაიჯანელის, ან ნებისმიერი სხვა ეთნიკური უმცირესობის წარმომადგენლის დანიშვნა.

რაც შეეხება უშულოდ თქვენს კითხვას - ეჭვი მეპარება, რომ ხელისუფლებამ რაიმე ქმედითი მოიმოქმედოს. არაა ეს „ქართული ოცნების“ სტილი და არა მგონია, ამ ეპიზოდშიც უღალატოს თავის თავს.

- უკვე ვთქვი, მაგრამ გავიმეორებ - სახელმწიფოს სამოქალაქო ინტეგრაციის პოლიტიკას ამ რეგიონში უამრავი ნაკლი აქვს, პრაქტიკულად იგი არ მუშაობს და სერიოზულ გადახედვას საჭიროებს.

რა გაკვეთილები მიიღო ქვეყანამ და საზოგადოებამ „დმანისის გაკვეთილებიდან“ და რა კორექტივები უნდა შეიტანოს ხელისუფლებამ ქვემო ქართლში სახელმწიფოს სამოქალაქო ინტეგრაციის პოლიტიკაში?

- მულტიეთნიკურობა, მულტირელიგიურობა არის სიმდიდრეც და საფრთხეც. გააჩნია, მას როგორ მართავ. ჩვენ ჯერ ვერ გავთავისუფლდით 90-იანი წლების ტრამვებისგან და ხშირად იმავე შეცდომებს ვიმეორებთ.

არადა, ვხედავთ რეგიონში რა პროცესებიც ვითარდება - ყარაბაღის მეორე ომი, უკრაინის მოვლენები, ფეთქებად საშიში ჩრდილოეთ კავკასია, ფრიად აგრესიული რუსეთი, ამ ფონზე, ჩვენ გვესაჭიროება შეკრული, ქმედითი, საერთო თამაშის წესებზე შეჯერებული საზოგადოება.

ვხედავთ რეგიონში რა პროცესებიც ვითარდება - ყარაბაღის მეორე ომი, უკრაინის მოვლენები, ფეთქებად საშიში ჩრდილოეთ კავკასია, ფრიად აგრესიული რუსეთი, ამ ფონზე, ჩვენ გვესაჭიროება შეკრული, ქმედითი, საერთო თამაშის წესებზე შეჯერებული საზოგადოება

მე თუ მკითხავთ, მთავარია პოლიტიკური ნება, რომლის პირველი გამოხატულება - შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატის, რეორგანიზება იქნებოდა. მისი ფუნქციებისა და პოლიტიკური წონის გაზრდის მიზნით მაგალითად სახელმწიფო მინისტრი, შეიძლებოდა ასევე ვიცე-პრემიერი ყოფილიყო.

ამას შემდგომ შეიძლებოდა მოჰყოლოდა მთელი რიგი, როგორც პრაქტიკული, ასევე სიმბოლური ნაბიჯებისა, რომელთა მთავარი მიზანი, საქართველოს მოსახლეობისთვის იმის დანახვება იქნებოდა, რომ ჩვენ თვისობრივად ახალი სახელმწიფოს მშენებლობას ვიწყებთ, სადაც ყველა უმცირესობას ექნებოდა რეალიზების, ქართული სახელმწიფოს მშენებლობის პროცესში სრულად ჩართვის შესაძლებლობა.

სხვათა შორის, გარწმუნებთ, მოვლენების ამგვარი განვითარება ქართულ-ოსურ და ქართულ-აფხაზურ ურთიერთობებზეც ჰპოვებდა გარკვეულ გავლენას.

კობა ბენდელიანი

”ინტერპრესნიუსი”