განათლების პოლიტიკა და ევროპული ინტეგრაცია

ევროკავშირს არ აქვს განათლების საერთო ევროპული პოლიტიკა. განათლების სფერო არ შედის ევროკავშირის ექსკლუზიურ კომპეტენციებში. ევროკავშირის ფუნქციონირების შესახებ (ლისაბონის) ხელშეკრულების თანახმად,

  • „კავშირს აქვს უფლებამოსილება, განახორციელოს ქმედებები წევრი სახელმწიფოების ქმედებების მხარდასაჭერად, კოორდინაციისთვის ან შესავსებად. ასეთი ქმედებების სფეროები, ევროპულ დონეზე, არის განათლება, პროფესიული ტრენინგი, ახალგაზრდობა და სპორტი“... “კავშირის მოქმედება მიზნად ისახავს: განათლების სფეროში ევროპული განზომილების განვითარებას, კერძოდ, წევრი სახელმწიფოების ენების სწავლებისა და გავრცელების გზით; სტუდენტებისა და მასწავლებლების მობილობის წახალისებას სხვა საკითხებთან ერთად დიპლომებისა და სწავლის პერიოდების აკადემიური აღიარების წახალისებით; საგანმანათლებლო დაწესებულებებს შორის თანამშრომლობის ხელშეწყობას; წევრი სახელმწიფოების საგანმანათლებლო სისტემებისთვის საერთო საკითხებზე ინფორმაციისა და გამოცდილების გაცვლის განვითარებას; ახალგაზრდული გაცვლებისა და სოციალურ-საგანმანათლებლო ინსტრუქტორების გაცვლის განვითარების წახალისებას და ახალგაზრდების ევროპაში დემოკრატიულ ცხოვრებაში მონაწილეობის წახალისებას; დისტანციური განათლების განვითარების წახალისებას“.

ზემოაღნიშნული ნორმატიული დებულებები მოწმობს, რომ ევროკავშირი არ მოქმედებს განათლების სფეროში საკანონმდებლო იმპერატიული მექანიზმებით, არამედ, - მხარდაჭერის, პროგრამული დაგეგმარების, განვითარების, განათლების გადაადგილების თავისუფლების ხელშეწყობის ინსტრუმენტებით. მხოლოდ იშვიათ შემთხვევებში, ევროკავშირი იღებს სავალდებულო ხასიათის საკანონმდებლო აქტებს და ასეთი შემთხვევებიც წევრი ქვეყნების მიერ არის წინასწარ გადაწყვეტილი (მისცენ ევროკავშირს კომპეტენცია).

განათლების პოლიტიკისა და ფუნქციონირების პრაქტიკის სპეციფიკა აისახა კიდეც ასოცირების შეთანხმებაშიც. კერძოდ, VI კარის, მე-16 თავით (358-361 მუხლებით) დადგენილი მიზანია: „მხარეები ითანამშრომლებენ განათლებისა და ტრეინინგის სფეროში, რათა გაააქტიურონ თანამშრომლობა და დიალოგი, მათ შორის, დიალოგი პოლიტიკის საკითხებზე, რომელიც მიზნად ისახავს ევროკავშირის შესაბამის პოლიტიკასა და პრაქტიკასთან მიახლოვებას. მხარეები ითანამშრომლებენ, რათა ხელი შეუწყონ მთელი ცხოვრების მანძილზე სწავლას, წაახალისონ განათლებისა და ტრეინინგის სფეროში თანამშრომლობა და გამჭვირვალობა ყველა დონეზე, უმაღლეს განათლებაზე განსაკუთრებული აქცენტით.“

ამ მიზნის მისაღწევად, ასოცირების შეთანხმების XXXII დანართში გაიწერა ევროკავშირის ის დოკუმენტები, რომლებსაც საქართველო უნდა დაუხლოვდეს, კერძოდ:

  • 2004 წლის 15 დეკემბრის ევროპარლამენტისა და საბჭოს გადაწყვეტილება N 2241/2004/EC კვალიფიკაციებისა და კომპეტენციების გამჭვირვალობისთვის გაერთიანების ერთიანი ჩარჩოს შესახებ (Europass).
  • 1998 წლის 24 სექტემბრის საბჭოს რეკომენდაცია უმაღლესი განათლების სფეროში ხარისხის უზრუნველყოფისთვის ევროპული თანამშრომლობის შესახებ (N 98/561/EC).
  • 2006 წლის 15 თებერვლის ევროპარლამენტისა და საბჭოს რეკომენდაცია უმაღლესი განათლების სფეროში ხარისხის უზრუნველყოფისთვის შემდგომი ევროპული თანამშრომლობის შესახებ (2006/143/EC).
  • 2006 წლის 18 დეკემბრის ევროპარლამენტისა და საბჭოს რეკომენდაცია მთელი ცხოვრების მანძილზე სწავლის ძირითად უნარებზე (2006/962/EEC).
  • 2008 წლის 23 აპრილის ევროპარლამენტისა და საბჭოს რეკომენდაცია მთელი ცხოვრების მანძილზე სწავლისთვის „კვალიფიკაციების ევროპული ჩარჩოს“ ჩამოყალიბების თაობაზე (2008/C111/01).
  • 2009 წლის 18 ივნისის ევროპარლამენტისა და საბჭოს რეკომენდაცია პროფესიული განათლებისა და ტრეინინგისთვის (ECVET) „კრედიტების ევროპული სისტემის“ ჩამოყალიბების შესახებ (2009/C 155/02).
  • 2009 წლის 18 ივნისის ევროპარლამენტისა და საბჭოს რეკომენდაცია პროფესიული განათლებისა და ტრეინინგისთვის ხარისხის უზრუნველყოფის დამოწმების ევროპული ჩარჩოს ჩამოყალიბების შესახებ (2009/C 155/01).

ზემოჩამოთვლილიდან პირველი დოკუმენტი არის ევროკავშირის გადაწყვეტილება და იგი მიეკუთვნება სავალდებულოდ შესასრულებელ ვალდებულებას, ხოლო დანარჩენი დოკუმენტები ევროკავშირის რეკომენდაციებია, რომელთა გათვალისწინება, ეტაპობრივად, დროთა განმავლობაში საქართველოს საერთო ევროპულ საგანმანათლებლო სივრცეში ინტეგრირებისთვის მნიშვნელოვანია. ეს ვალდებულებები 2014 წელს განისაზღვრა.

განათლების, კვლევების, მეცნიერების, ტრენინგების სფერო ევროკავშირისთვის არამხოლოდ ადამინების პერსონალური და პროფესიული განვითარების საშუალებაა, არამხოლოდ ინფორმირებული, განათლებული, ჰუმანური, სოლიდარული და თავისუფალი საზოგადოების ჩამოყალიბების გზაა, არამედ, პირდაპირ დაკავშირებულია ევროკავშირის ეკონომიკურ, სამრეწველო, სავაჭრო სფეროს პროგრესსა და ბაზრის კონკურენტუნარიანობასთან. განათლებული ადამიანები და საზოგადოება ქმნიან დოვლათს, ტექნოლოგიურ სიახლეებს, გამოგონებებს, რითიც იზრდება ეკონომიკა, საქონელწარმოება, შემოსავლიანობა, უსფრთხოება (მაგალითად სოფლის მეურნეობაში მავნებლებთან ბრძოლაში) და ა.შ. ამიტომაც, მიუხედავად, იმისა, რომ ევროკავშირი მოქმედებს სუსტი საკანონმდებლო ძალაუფლებით, იგი მოქმედებს ძლიერი პროგრამული და განმავითარებელი დაფინანსებითა და მხარდამჭერი მექანიზმებით. ევროკავშირის ასეთი ქმედებანი მნიშვნელოვნად ასტიმულირებს და კრავს ადამიანურ, სოციალურ, კულტურულ, ეკონომიკურ ინტერესებს, რაც საბოლოო ჯამში ხელს უწყობს ურთიერთგანვითარებას, კეთილდღეობის ზრდას, კონკურენციას შიდა და საერთაშორისო დონეზე.

ევროკავშირის თითოეულ სახელმწიფოს აქვს თავისი, ინდივიდუალური და სრულად ორიგინალური საგანმანათლებლო სისტემა, მაგალითად:

ფინეთი:

მშობლებს შეუძლიათ გადაწყვიტონ, რომ შვილს ასწავლონ სახლში სკოლაში გაგზავნის ნაცვლად (დაწყებითი და საშუალო განათლების ქვედა საფეხური). ასეთი გადაწყვეტილების თაობაზე, მშობლებმა უნდა აცნობონ ადგილობრივ საგანმანათლებლო ორგანოს, თუმცა სპეციალური ნებართვა არ არის საჭირო. ამის შემდგომ, განათლება გრძელდება საშუალო განათლების ზედა საფეხურის სკოლებში ან პროფესიული განათლებისა და ტრენინგის დაწესებულებებში. სტუდენტს შეუძლია მიიღოს ინდივიდუალიზებული საშუალო საფეხურის კვალიფიკაცია, რაც გულისხმობს დამოუკიდებლად სწავლებას და მხოლოდ გამოცდებში მონაწილეობას შესაბამის სკოლაში. სტუდენტმა უნდა მიმართოს იმ სკოლას, სადაც სურს გამოცდების ჩაბარება. ინდივიდუალური სასწავლო გეგმა მუშავდება, ხოლო სკოლა აკონტროლებს სტუდენტის პროგრესს. რაც შეეხება პროფესიულ განათლებას, სტუდენტს შეუძლია ცოდნისა და უნარების დამოუკიდებლად შეძენა, მაგალითად, სამუშაო გარემოში, ოჯახში ან სხვაგან. ამის შემდეგ ის მიმართავს პროფესიული განათლების დაწესებულებას, სადაც შეძენილი უნარები პრაქტიკული დავალებების ე.წ. „კომპეტენციის დემონსტრირების“ საშუალებით ფასდება. დაწესებულება ადგენს გეგმას იმის შესახებ, თუ როგორ განხორციელდება სწავლების შეფასება, და აკვირდება სტუდენტის პროგრესს საშუალო განათლების მიღების პროცესში.

დაწყებითის წინა/სკოლამდელი განათლება (pre-primary) იწყება ბავშვის 6 წლის ასაკში და გრძელდება ერთი წელი. დაწყებითი და საშუალო განათლების ქვედა საფეხური (primary and lower secondary education) გრძელდება 9 წელი და ხორციელდება ყოვლისმომცველ (comprehensive) სკოლებში. ასეთ სკოლებში 1-9 კლასია. განათლება იწყება იმ წელს, როდესაც ბავშვები 7 წლის ხდებიან და გრძელდება მანამ, სანამ მოსწავლეები 15-16 წლის ასაკს მიაღწევენ. მიუხედავად იმისა, რომ სავალდებულო განათლება არსებობს, სკოლაში დასწრება სავალდებულო არ არის და მშობლებს შეუძლიათ შვილების განათლების უზრუნველყოფა სახლშიც. ასეთ შემთხვევებში, საცხოვრებელი ადგილის შესაბამისი მუნიციპალიტეტის მოვალეობას წარმოადგენს იმის ზედამხედველობა, რომ სავალდებულო განათლების პროგრამები სრულად სრულდებოდეს. მოსამზადებელი განათლება საშუალო განათლების ზედა საფეხურისთვის (TUVA-პროგრამა), ემსახურება საშუალო განათლების ზედა საფეხურზე (upper secondary education) გადასვლას. იგი განკუთვნილია შესაბამისი ასაკის მქონე მოსწავლეთათვის, მიგრაციული წარსულის მქონე სტუდენტებისთვის, ასევე იმ ზრდასრულ მსმენელთათვის, რომლებსაც არ გააჩნიათ საშუალო საფეხურის კვალიფიკაცია. TUVA-განათლება უზრუნველყოფს სტუდენტებს იმ აუცილებელი ცოდნით, უნარებითა და კომპეტენციებით, რომლებიც მათ საშუალო განათლების ზედა საფეხურის კვალიფიკაციაზე კანდიდატურად წარდგომისთვის ესაჭიროებათ. ასეთი მოსამზადებელი სასწავლო პროგრამა მაქსიმუმ 1 წლის განმავლობაში გრძელდება. TUVA სავალდებულო არ არის. მისი მიზანია სტუდენტებისთვის დამატებითი მხარდაჭერის უზრუნველყოფა. დაწყებითი და საშუალო განათლების ქვედა საფეხურის დასრულების ან მოსამზადებელი (TUVA პროგრამის) შემდეგ, მოსწავლეები სწავლას აგრძელებენ საშუალო განათლების ზედა საფეხურზე. განათლების ეს საფეხური იყოფა ზოგად მაღალ საშუალო განათლებად და პროფესიულ საშუალო განათლებად. მოსწავლეები ირჩევენ, თუ რომელ მიმართულებაზე გააგრძელებენ სწავლებას. ეს საფეხური გრძელდება 3 წელი. სტუდენტებს ამ საფეხურის გავლის შემდეგ შეუძლიათ გააგრძელონ სწავლება უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებაში. საუნივერსიტეტო სწავლებისას, ძირითადად, საბაკალავრო საფეხური გრძელდება 3 წელი და სამაგისტრო 2 წელი.

ესპანეთი

ადრეული განათლება 6 წლის ასაკამდე გრძელდება. ეს არ არის განათლების სავალდებულო ეტაპი. საჯარო დაწესებულებებს, რომლებიც ამ განათლებას სთავაზობენ, საბავშვო ბაღები ეწოდებათ, ხოლო იმ დაწესებულებებს, რომლებიც ასევე სთავაზობენ დაწყებით განათლებას, ადრეული ბავშვობის და დაწყებითი სკოლები ეწოდებათ. საბაზისო განათლება სავალდებულოა. ის მოიცავს 10-წლიან სწავლებას და შედგება შემდეგი პროგრამებისგან: დაწყებითი განათლება, რომელიც ხორციელდება დაწყებით სკოლებში ან სკოლამდელ და დაწყებით სკოლებში. ის შედგება ექვსი სასწავლო წლისგან, ჩვეულებრივ, 6-დან 12 წლამდე ასაკის პირებისთვის. შემდეგი საფეხურია სავალდებულო საშუალო განათლება (ESO), რომელიც უზრუნველყოფილია საშუალო სკოლებში 12-დან 16 წლამდე ასაკის პირებისთვის. ამ ეტაპის ბოლოს, სტუდენტები იღებენ პირველ ოფიციალურ კვალიფიკაციას, სავალდებულო საშუალო განათლების დიპლომს (Graduado en Educación Secundaria Obligatoria), რაც მათ საშუალებას აძლევს მიიღონ წვდომა საშუალო განათლების ზედა კლასებში ან შრომის ბაზარზე. საშუალო განათლების ზედა საფეხურიც (Upper secondary education), ძირითადად უზრუნველყოფლია საშუალო განათლების სკოლებში. სწავლება გრძელდება 2 აკადემიური წლის განმავლობაში და, როგორც წესი, მოიცავს 16–18 წლის ასაკობრივ პერიოდს. აღნიშნული საფეხური სტუდენტებს ორ შესაძლებლობას სთავაზობს:

  • Bachilerato/ბაკალავრიატის (ზოგადი მიმართულება) - სკოლის დასრულებისთანავე სტუდენტები იღებენ დიპლომს.
  • საშუალო პროფესიული განათლება (პროფესიული მიმართულება). სწავლის დასრულების შემდეგ სტუდენტები იღებენ პროფესიული განათლების ტექნიკოსის კვალიფიკაციას.

უმაღლესი განათლება მოიცავს საუნივერსიტეტო სწავლებას, სამხატვრო/შემოქმედებით სწავლებას და პროფესიულ სწავლებას.

საფრანგეთი

სკოლამდელი განათლება (pre-primary) მოიცავს ბავშვის 3-6 წლის ასაკს. 2019 წლიდან ყველა ბავშვი ვალდებულია დაესწროს სკოლამდელ სასკოლო განათლებას სამი წლის ასაკიდან. ამიტომ, ასეთი სკოლები - წარმოადგენს ფრანგული „განათლების დაწყებითი საფეხურის“ განუყოფელ ნაწილს.

დაწყებითი განათლება (primary) ხორციელდება „დაწყებით სკოლებში“. ასეთ განათლებას იღებენ ბავშვები 6-დან 11 წლამდე ასაკში. ამ 5-წლიანი კურსის დასრულების შემდეგ, მოსწავლეები ავტომატურად გადადიან განათლების საშუალო საფეხურზე (არ არსებობს არც სტანდარტიზებული ტესტები და არც ხელმძღვანელობის პროცედურები).

საშუალო განათლების ქვედა საფეხური (lower secondary education) ხორციელდება „კოლეჯებში“ 4 სასწავლო წლის განმავლობაში (მოსწავლეები 11-დან 15 წლამდე). „კოლეჯებში“ განათლება სავალდებულოა და საერთოა ყველა მოსწავლისთვის. საშუალო განათლების ქვედა საფეხურის დასრულება დასტურდება ეროვნული დიპლომით (DNB); თუმცა, საშუალო სკოლის ზედა საფეხურზე მიღება არ არის დამოკიდებული DNB-ში წარმატებაზე.

საშუალო განათლების ზედა საფეხური (Upper Secondary Education) ხორციელდება „ზოგადი და ტექნოლოგიური ლიცეუმების“ ან „პროფესიული ლიცეუმების“ სახით, 3 წლიანი განათლებით (15-დან 18 წლამდე ასაკის მოსწავლეებისთვის). საშუალო განათლების ზედა საფეხურის დასრულება დასტურდება „ბაკალავრიატით“ და ეს არის უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებში შესვლის პირობა. „პროფესიული ლიცეუმებში“ კი მოსწავლეები შეიძლება მოემზადონ პროფესიული უნარების სერტიფიკატისთვის (CAP), რომელიც 2 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში გრძელდება, რის შემდეგაც მათ შეუძლიათ ინტეგრირება აქტიურ სამუშაო ცხოვრებაში, ან პროფესიული „ბაკალავრიატისთვის“ მომზადება.

უმაღლესი განათლება ხორციელდება უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებში. ამ დაწესებულებებს აქვთ მრავალფეროვანი სამართლებრივი სტატუსი, რომელიც ჩამოთვლილია საფრანგეთის განათლების კოდექსში. არსებობს მოკლე ციკლის სწავლების ორი ტიპი („Sections de Techniciens Supérieurs“ და „Bachelor universitaire de technologie“). საფრანგეთის უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებში კურსებს აქვთ განსხვავებული მიზნები და მიღების პირობები, მაგრამ თითქმის ყველა მათგანი სტრუქტურირებულია სამ სასწავლო ციკლად (ბაკალავრის ხარისხი, მაგისტრის ხარისხი და დოქტორის ხარისხი) და ECTS კრედიტებით, ბოლონიის პროცესის პრინციპების შესაბამისად.

ევროკავშირის თითოეული ქვეყნის, ასევე, გაფართოების ქვეყნების განათლების პოლიტიკის, საფეხურების და სპეციფიკის შესახებ ინფორმაციის მოპოვება შესაძლებელია ევროკომისიის სპეციალურ გვერდზე: https://eurydice.eacea.ec.europa.eu/eurypedia

ზემოაღნიშნული მაგალითები მოწმობს, რომ ქვეყნებს საკუთარი ინდივიდუალიზებული სისტემა აქვთ - სწავლების სხვადასხვა საფეხურები და ხანგრძლივობები, თუმცა, იმისთვის, რომ გარანტირებული იყოს განათლების გადაადგილების თავისუფლება, საჭიროა კვალიფიკაციების საერთო ჩარჩოს ქონა. ევროპული კვალიფიკაციების ჩარჩო (EQF) არის ევროკავშირში მთავარი გამაერთიანებელი სტანდარტი. ის არ არეგულირებს არც ეროვნულ დონეზე სწავლების ადმინისტრირების ასპექტებს, არც ეროვნული განათლების პოლიტიკის შტრიხებს, არც ეროვნული სწავლის წლებს. ის არეგულირებს სწავლის შედეგებს და კვალიფიკაციის დონეებს. EQF დონეებია:

  • 1–4: დაწყებითი და საშუალო განათლების დონეები
  • 3–5: პროფესიული განათლება და ტრენინგი (VET)
  • 6: ბაკალავრი
  • 7: მაგისტრი
  • 8: დოქტორანტი

ასეთი გამაერთიანებელი მიდგომა, საშუალებას იძლევა, ევროკავშირის ნებისმიერ ქვეყანაში გაცემული კვალიფიკაცია შევადაროთ სხვა ქვეყნისას, მაშინაც კი, თუ სწავლის ხანგრძლივობა განსხვავებულია. თუმცა, უნდა აღინიშნოს, რომ ევროკავშირის უმრავლეს ქვეყნებში უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებებში სწავლების გაგრძელებისთვის, როგორც წესი, ახალგაზრდები გადიან 12 წლიან სწავლებას (სხვადასხვა ფორმით).

2025 წლის ევროკავშირის გაფართოების პაკეტში ევროკომისიამ მოაქცია გაწევრების კანდიდატი ათივე ქვეყნის ინდივიდუალური შეფასება. საქართველოს შეფასების ანგარიშის 26-ე თავში, „განათლებისა და კულტურის“ ნაწილში წერია შემდეგი:

  • განათლებასა და საგანმანათლებლო სისტემაში, სახელმწიფო ხარჯები 2024 წელს მშპ-ის 3.93%-ს შეადგენდა, რაც წინა წელთან შედარებით მცირე ზრდაა, თუმცა კვლავ რჩება ევროკავშირის საშუალო დონეს (2022 წელს 4.6%-ი) ქვემოთ.
  • სკოლამდელი განათლების ხელმისაწვდომობა კვლავ გამოწვევად რჩება. 2024 წელს, წინა წელთან შედარებით, დაწყებით განათლებაში ჩარიცხვა, მათ შორის გოგონების, ოდნავ შემცირდა, ხოლო საშუალო განათლებაში გაიზარდა. საქართველო მონაწილეობს PISA 2025-ში. გარდა ამისა, საქართველომ მონაწილეობა მიიღო საერთაშორისო ტესტებში „საერთაშორისო კითხვის წიგნიერების კვლევის პროგრესი“ (PIRLS) 2026, „საერთაშორისო მათემატიკისა და მეცნიერების კვლევის ტენდენციები“ (TIMSS) 2027 და „საერთაშორისო სამოქალაქო და მოქალაქეობრივი განათლების კვლევა“ (ICCS) 2027.
  • პროფესიული განათლების (VET) 2024-2030 წლების სტრატეგია 2024 წლის სექტემბერში მიღებულ იქნა და 2024 წელს პროფესიული განათლების ინტეგრირებული პროგრამების განხორციელების შედეგად გაიზარდა პროფესიულ განათლებაზე წვდომა. 2024 წელს მიღებული/ჩარიცხული პროფესიული განათლების სტუდენტების რაოდენობა 17 083-მდე გაიზარდა (2023 წლის 15 494-თან შედარებით).
  • უმაღლესი განათლების მხრივ, 2024 წელს ჩარიცხვები 2023 წელთან შედარებით გაიზარდა. საქართველო ევროპის უმაღლესი განათლების სივრცის (ბოლონიის პროცესის) სრულუფლებიანი წევრია. ბოლონიის პროცესის 2024 წლის განხორციელების ანგარიშის თანახმად, საქართველომ ჯერ კიდევ უნდა იმუშაოს ისეთი ძირითადი ვალდებულებების სრულ შესრულებაზე, როგორიცაა ბოლონიის ხარისხის სტრუქტურა და ავტომატური აღიარება. საქართველოდან სამი უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულება მონაწილეობს ევროპის უნივერსიტეტების ალიანსებში, როგორც ასოცირებული პარტნიორები.
  • უმაღლეს განათლებაში ხარისხის უზრუნველყოფის მხრივ მნიშვნელოვანი უკუსვლა შეინიშნებოდა. 2024 წლის ნოემბერში, უმაღლესი განათლების ხარისხის უზრუნველყოფის ევროპულ ასოციაციაში (ENQA) განათლების ხარისხის გაუმჯობესების ეროვნული ცენტრის წევრობა შეჩერდა დაწესებულების დამოუკიდებლობისა და ავტორიზაციისა და აკრედიტაციის სტანდარტების ინტერპრეტაციისა და გამოყენების თვალსაზრისით.
  • დისტანციური განათლება და ელექტრონული სწავლება უმაღლეს და პროფესიულ განათლებაში სასწავლო გეგმის ნაწილია.
  • ინკლუზიური განათლების კუთხით, 2025 წლის აპრილში, განათლების სამინისტროს ინკლუზიური განათლების დეპარტამენტი გაუქმდა და მისი ფუნქციები სტრატეგიული დაგეგმვისა და საერთაშორისო ურთიერთობების დეპარტამენტს გადაეცა, რითაც ინკლუზიური განათლებისადმი მიდგომა პრიორიტეტულად არ ჩაითვალა. უფრო პოზიტიური მომენტი იყო პროფესიული საგანმანათლებლო პროგრამებში ჩარიცხვის წესებსა და პირობებში ცვლილებების შეტანა, რაც ხელს უწყობდა ეთნიკური უმცირესობების ჩარიცხვას პროფესიული განათლების პროგრამებში. შედეგად, 2024 წელს პროფესიულ საგანმანათლებლო პროგრამებში 494 ადამიანი ჩაირიცხა. სოციალურად დაუცველი ადამიანების ჩარიცხვა სოციალური სტიპენდიებით იყო მხარდაჭერილი. გარდა ამისა, 2025 წელს უნარების სააგენტომ მოამზადა შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა ასისტენტებისთვის მოკლევადიანი პროფესიული მომზადების პროგრამა, რათა უზრუნველყოფილიყო ბავშვებისა და შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირებისთვის მაღალი ხარისხის დამხმარე მომსახურება. პროფესიულ განათლებაზე წვდომა, განსაკუთრებით სოფლად მცხოვრებ ქალებისთვის, კვლავ შეზღუდულია.
  • ციფრული მოქალაქეობა და მწვანე უნარები ასახულია ეროვნულ სასწავლო გეგმაში, როგორც გამჭოლი უნარები დაწყებით, საბაზისო, საშუალო და პროფესიული განათლების დონეებზე. საჭიროა შემდგომი ძალისხმევა ციფრული განათლების ევროკავშირის ციფრული განათლების 2021-2027 წლების სამოქმედო გეგმასთან შესაბამისობაში მოსაყვანად.
  • საქართველოს ახალგაზრდული ორგანიზაციების ეროვნულმა საბჭომ (არასამთავრობო ორგანიზაციამ), რომელიც ევროპის ახალგაზრდული ფორუმის სრულუფლებიანი წევრი იყო, საქმიანობა შეწყვიტა 2024 და 2025 წლებში სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებთან დაკავშირებული შემზღუდავი კანონმდებლობის გამო.

/მასალა მოამზადა ასოციაციამ „შეკი“ (შრომისა და ევროპული კვლევების ინსტიტუტი) ფრიდრიხ ებერტის ფონდის საქართველოს წარმომადგენლობის პროექტის ფარგლებში „ევროპული ინტეგრაციის დაიჯესტი“/

გამოყენებული წყაროები:

კახა ბასილია - აშშ-ში რომ რონალდ რეიგანის მსგავსი პრეზიდენტი იყოს, ომი სწრაფად დამთავრდებოდა, არ არის საჭირო რუსეთთან ვაჭრობა! არ შეიძლება!
ნიკოლოზ ვაშაკიძე - ტრამპის წინდაუხედავი საგარეო პოლიტიკა სერიოზულ საფრთხეებს შეიცავს როგორც აშშ-სთვის, ასევე, მთელი მსოფლიოსთვის
ქართული პრესის მიმოხილვა 04.12.2025
„სკაპი“ სერვისების გაციფრულებას აგრძელებს
„გიუაანის“ საყოველთაო აღიარება და საუკეთესო შედეგი 2026 წლის IWSC საერთაშორისო კონკურსზე
„სითი მოლში“ SUBWAY-ს ფილიალი გაიხსნა
ავიაკომპანია Geosky ტელეკომპანია „ფორმულას“ გადაცემა „დროებასა“ და „კვირის ფორმულას“ მიერ გავრცელებულ სიუჟეტთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებს
ალექსანდრე ჭიკაიძის ადვოკატები ტელეკომპანია „ფორმულას“ ეთერში გასულ სიუჟეტთან დაკავშირებით განცხადებას ავრცელებენ
„ამბასადორი აილენდ ბათუმმა“ კუნძულის ტერიტორიაზე მრავალფუნქციური კომპლექსის მშენებლობა დაიწყო