თბილისში 13 ივნისს დატრიალებულ ტრაგედიასა და საქართველოში მშენებლობის სფეროში არსებულ პრობლემებზე "ინტერპრესნიუსი" ურბანისტ, ნიკო კახეთელაძეს ესაუბრა.
- ბატონო ნიკო, გასაგებია, რომ ახლა არ არის ბრალდებებისა და დამნაშავის ძებნის დრო, მაგრამ ფაქტია, რომ ვერეს ხეობასა და გმირთა მოედანზე დატრიალებული ტრაგედია მხოლოდ სტიქიის ბრალი არ არის. თუნდაც ორსაათიანი წვიმა ასეთი კატასტროფული შედეგებით არ უნდა სრულდებოდეს. ამ თემაზე ბევრი აზრი გამოითქმის, თქვენ რას იტყოდით მომხდარზე?
- რა თქმა უნდა, ეს სტიქია იყო, აქ სათუო არაფერია. სამწუხარო და საწყენი ის არის, რომ ვერეს ხეობაში სამშენებლო სამუშაოების დაწყებამდე არ მოხდა იმ ფაქტორების გათვალისწინება, რომელმა ფაქტორებმაც ასე იმოქმედეს წყალდიდობის დროს. ვგულისხმობ ხეობის გეოლოგიას, პროექტის არასრულობას, გარემოზე ზემოქმედების შეუფასებლობას, გზების კონსტრუქციას. ეს ყველაფერი უგულვებელყოფილი იყო და უმოკლეს ვადებში აშენდა. ამიტომ, მივიღეთ ის, რაც მივიღეთ.- თქვენ ბრძანებთ, რომ საქართველოში არქიტექტურისა და მშენებლობის დარგი დერეგულირებულია, ქვეყანაში არ არსებობს არქიტექტურისა და მშენებლობის მკაცრი რეგულაცია და ყოველ მშენებლობაზე ლიცენზიის გაცემას წინ სერიოზული კვლევა არ უსწრებს. თქვენი აზრით, ამ სფეროში რატომაა ასეთი სავალალო მდგომარეობა?
- წინა ხელისუფლების დროს რეგულაციიდან გაათავისუფლეს ყველა დარგი. იმისთვის, რომ გარკვეული პროგრესული ნაბიჯები გაკეთებულიყო ზოგიერთ დარგებში ეს შესაძლებელი იყო, მაგრამ მშენებლობასა და არქიტექტურაში არ შეიძლებოდა. ნებისმიერი მშენებლობა ხომ ნორმებს უნდა შეესაბამებოდეს. ამის გარეშე ძალიან რთულია მშენებლობასა და არქიტექტურაზე საუბარი. მშენებლობაში დერეგულაციამ ამ სფეროში ძალიან ბევრი წუნი და ხარვეზი გამოწვია. რეალურად ყველაფერი ამის ბრალია. პრაქტიკულად, სამშენებლო კომპანია აქვს ყველას. უმრავლეს შემთხვევაში ამ კომპანიებს არ ჰყოფნით პროფესიონალები, არც ფინანსურად შეუძლიათ სწორად აწარმოონ სამშენებლო პოლიტიკა და აშენონ ხარიასხიანად. ამიტომაცაა, რომ ასეთ დღეში ვართ. თუ არ მოხდა მშენებლობის დარგის რეგულირება, ჩვენ კიდევ უფრო სავალალო შედეგებს მივიღებთ.- გამოდის, რომ არ ვიცით რა მდგომარეობაშია ის ობიექტები, რომლებიც წინა წლებში აშენდა . . .
- ფაქტობრივად ასეა. რა მდგომარეობაშია, არ ვიცით. თუკი ადამიანმა ხილულად არ დაინახა წუნი, ძალიან რთულია დაადგინო, რა მდგომარეობაშია ესა თუ ის შენობა. ეს ხომ წლების შემდეგ აუცილებლად იჩენს თავს.- 13-14 ივნისის ტრაგედიამ არა მარტო ვერის გზისა და გვირაბის, არამედ ნებისმიერ მშენებლობაზე სერიოზული პასუხიმგებლობის დაკისრების თემა გააჩინა. საუბარია დამპროექტებლებისა და სამუშაოების მწარმოებლების პასუხისმგებლობაზე. . .
- ძალიან მარტივი დასადგენია, თუ ვისზეა პასუხიმგებლობა ამ შემთხვევაში. თუ პროექტს ვნახავთ, იქ კარგად ჩანს, ვინ დააპროექტა, ვინ მოიწონა, ნებართვა ვინ გასცა, სამუშაოები ვინ შეასრულა. ამ მასალების შესწავლისას ვნახავთ, რომ არანაირი გეოლოგიური კვლევა ამ ხეობის არ ჩატარებულა. 200 კვ. შენობასაც რომ ვაშენებთ, მშენებლობის ადგილის გეოლოგია კარგად უნდა გვქონდეს შესწავლილი. ამ შემთხვევაში მოხდა უზარმაზარ ხეობაში შეჭრა. ტყის ნაწილის ჩამოჭრაც მოხდა, არასაიმედო გრუნტზე გზის გაჭრაც მოხდა. უამრავი სამშენებლო ოპერაცია ჩატარდა ხეობის გეოლოგიის არცოდნის პირობებში. ამგვარი რამ მშენებლობაში ყოვლად წარმოუდგენელი გახლავთ.- პრემიერმა კი ბრძანა, რომ თუ წინა ხელისუფლებამ მშენებლობაში დაუშვა შეცდომები, ჩვენ უნდა გამოვასწოროთო, მაგრამ იქვე დასძინა - "უნდა დაისვას კონკრეტული პირების პასუხიმგებლობის საკითხი". ამ თემაზე ურთიერთსაწინააღმდეგო აზრები კი გამოითქმის, მაგრამ ფაქტია, თუ გვინდა მომავალში ავიცილოთ მსგავსი შეცდომები მშენებლობაში, ნებისმიერი ობიექტის მშენებლობაზე პასუხისმგებლების თემა აქტიურად უნდა იქნას დასმული. გაქვთ იმის მოლოდინი, რომ ამ საკითხში ხელისუფლება პრინციპულობას გამოიჩენს?
- ეს ძალიან პრაგმატული საკითხია. დარწმუნებული ვარ, ხელისუფლებას აქვს სურვილი, რომ მშენებლობის დარგში მოხდეს ამ ტიპის საკითხების დალაგება. მერე ამ საკითხში პოლიტიკური ნების საკითხი როგორ იქნება, ეს უკვე სხვა თემაა. ვიმეორებ, დარწმუნებული ვარ პრემიერ-მინისტრ ღარიბაშვილს უნდა, ამ სფეროში ბევრი რამ დალაგდეს, მაგრამ როგორ შეძლებენ ამის გაკეთებას, ვნახავთ.- "მაესტროს" ეთერში თქვენ ბრძანეთ, რომ არ არსებობს დედაქალაქის განვითარების გენერალური გეგმა, რომელიც ყველა ნორმალურ ქვეყანაში არსებობს, არა აქვს მნიშვნელობა ქალაქი დედაქალაქია, დიდია თუ პატარა. ჩვენთან მსგავსი რამ რატომ არ ხდება?
- ქალაქის განვითარების გეგმა რომ შეიქმნას, შემდეგ მაგ გეგმას ვეღარ გადაუხვევ. ვიღაცას რომ მოეპრიანება სადმე 30-სართულიანი სახლის გაკეთება, ვეღარ აშენდება. გეგმის არარსებობის პირობებში ქაოტურ მშენებლობებზე ნებართვის გაცემა უფრო მარტივია.- ცნობილია, რომ მერიას ძალიან ბევრ მშენებლობაზე აქვს გაცემული ლიცენზია. რამდენად დიდია ალბათობა, რომ მომხდარის შემდეგ, ვიდრე პარლამენტი არ გაამკაცრებს სამშენებლო ბიზნესთან დაკავშირებულ საკანონმდებლო ბაზას, მერია ან თუნდაც ცენტრალური ხელისუფლება კორექტივებს შეიტანს ხელისუფლების სამშენებლო პოლიტიკაში და შეაჩერებს უკვე გაცემულ ლიცენზიებს მშენებლობაზე?
- მე, როგორც ამ საქმის სპეციალისტი, ვამბობ - ხელისუფლებამ სამშენებლო პოლიტიკაში სერიოზული კორექტივები უნდა შეიტანოს. თუ მშენებლობის უკვე გაცემულ ლიცენზიები სერიოზულად არ გადაიხედა, დედაქალაქი უმძიმეს დღეში აღმოჩნდება."ნაციონალების" მმართველობის დროს იმდენი პროექტია დამტკიცებული, ყველა რომ განხორციელდეს, თბილისში დიდ ბაზრობას მივიღებთ.- სალომე ზურაბიშვილმა "ფეისბუქის" გვერდზე დაწერა - "ახლა მთავარია მიღებულ იქნას გადაწყვეტილება, რომ ქალაქში არაფერი აშენდეს, თუ არ იქნება გადაწყვეტილი ურბანული, ეკოლოგიური, არქიტექტურული სტანდარტები. ეს კანონი საკრებულომ ან პარლამენტმა უნდა მიიღოს." შესანიშნავი აზრია. ამ ტრაგედიიდან ამაზე კარგ გაკვეთილს ალბათ ვერ გამოვიტანთ. ვინაიდან ყველაზე მეტი მშენებლობები თბილისში ხორცილედება და შესაბამისად მშენებლობის დაწყებისას ყველაზე მეტი დარღვევა სწორედ თბილისშია, ალბათ, აჯობებდა ამგვარი კანონმდებლობა, უფრო სწორად, მშენებლობის სფეროში საკანონმდებლო ბაზა და ნორმატიული აქტები გაამკაცროს არა საკრებულომ, არამედ პარლამენტმა. . .
- ამგვარი საკანონმდებლო ბაზა სპეციალისტებმა უნდა მოამზადონ, რომ შემდგომ პარლამნეტმა მიიღოს. ვინაიდან მშენებლობა ეკონომიკის დარგია, წესით ამგვარი ჯგუფი სწორედ ეკონომიკის სამინისტროში უნდა იყოს. აქ უნდა მოხდეს მშენებლობასთან დაკავშირებულ საკითხებსა და ნორმებზე მუშაობა. ჩვენ ხომ კარგა ხანია მშენებლობის სამინისტრო არა გვაქვს.ვფიქრობ, რომ ამგვარი საკანონმდებლო ბაზა რაც შეიძლება სწრაფად უნდა შეიქმნას. ჩვენ უნდა გავითვალისწინოთ ამ თვალსაზრისით სხვა ქვეყნების გამოცდილება. ვიცი, რომ ეკონომიკის სამინიტროში არის ჯგუფი, რომელიც ამაზე მუშაობდა. რა ფაზაში არის ახლა მათი საქმიანობა, სიმართლე გითხრად, არ ვიცი.
- უკვე ცნობილია, რომ ტრაგედიამდე ერთი საათით ადრე ჩაიხერგა ხეობა, მაგრამ მომხდარზე რეაგირება არც ერთ სამსახურს არ მოუხდენია. გამოითქმის მოსაზრება, რომ შესაძლებელი იყო პრევენციული ზომების მიღება, ხეობიდან ხალხის ევაკუაციის დაწყება, ახალ გზაზე მოძრაობის შეჩერება. ახლა რომელ სამსახურს ევალება ამგვარ მოვლენებზე სწრაფი და ეფექტური რეაგირება?
- შესაძლოა, ეს იყოს მერიის რაიმე სამსახური, ან შსს-ს სპეციალური ქვედანაყოფი, ან საგანგებო მდგომარეობათა სამსახური. ამას გარემოს დავცის სამინისტრო ვერ გააკეთებდა, იგი ამ სფეროში პოლიტიკის შემქმნელია და ასეთ მოვლენებზე რეაგირებას ვერ მოახდენდა.კობა ბენდელიანი
"ინტერპრესნიუსი"