სომხეთ-აზერბაიჯანის ურთიერთობების დღის წესრიგსა და რეგიონული პრობლემების სხვადასხვა თემებზე „ინტერპრესნიუსი“ გლობალიზაციისა და რეგიონული კვლევების ცენტრის ხელმძღვანელს, სტეპან გრიგორიანს ესაუბრა.
- ბატონო სტეპან, გავრცელდა ცნობა, რომ სომხეთი მზადაა აღიაროს აზერბაიჯანის ტერიტორიული მთლიანობა, მაგრამ ასეთი ინფორმაცია ადრეც რამდენიმეჯერ გავრცელდა, მაგრამ შედეგი არანაირი არ მოჰყოლია.
ამჯერად რა გახდა მიზეზი და საფუძველი იმისა, რომ სომხეთმა კიდევ ერთხელ თქვა რომ მზადაა აღიაროს აზერბაიჯანის ტერიტორიული მთლიანობა?
ეს შედეგია ორი ქვეყნის საგარეო საქმეთა მინისტრების ვაშინგტონში გამართული მოლაპარაკებების, თუ მოსკოვში პუტინის ინიციატივით გამართული ფაშინიან-ალიევის შეხვედრის?
- თქვენ ისეთი კითხვები დასვით, რომლებზეც პასუხები პრემიერ ფაშინიანს ექნება და არა მე. მაგრამ, მე შევეცდები ამ თემაზე ჩემი ინტერპრეტაციები შემოგთავაზოთ.
სომხეთი აზერბაიჯანის ტერიტორიულ მთლიანობას არ აღიარებს თუ არ შეიქმნება სტეპანაკერტსა და ბაქოს შორის საერთაშორისო დიალოგის ფორმატი. ეს ამერიკული წინადადებაა. ისინი ამბობენ - მოდით განვაცალკეოთ ერთმანეთისგან ყარაბაღის საკითხი და სომხეთ-აზერბაიჯანის საკითხი. გასაგებია, რომ მათი გაყოფა ძალიან ძნელია, მაგრამ, ამ საკითხების ნაწილობრივ გაყოფა შესაძლებელია.
იმისათვის, რომ სომხეთს მიეცეს საშუალება აღიაროს აზერბაიჯანის ტერიტორიული მთლიანობა, უნდა შეიქმნა სტეპანაკერტსა და ბაქოს შორის დიალოგის საერთაშორისო ფორმატი, რომელშიც მონაწილეობას საერთაშორისო აქტორები. ფაშინიანი ამბობს, რომ ასეთ შემთხვევაში ერევანი მზადაა აღიაროს აზერბაიჯანის ტერიტორიული მთლიანობა.
იმისათვის, რომ სომხეთს მიეცეს საშუალება აღიაროს აზერბაიჯანის ტერიტორიული მთლიანობა, უნდა შეიქმნა სტეპანაკერტსა და ბაქოს შორის დიალოგის საერთაშორისო ფორმატი, რომელშიც მონაწილეობას საერთაშორისო აქტორები. ფაშინიანი ამბობს, რომ ასეთ შემთხვევაში ერევანი მზადაა აღიაროს აზერბაიჯანის ტერიტორიული მთლიანობა
ფაშინიანის ამ პოზიციას ჰყავს კრიტიკოსები როგორც სომხეთში, ისე ყარაბაღში, მაგრამ, ჩემი აზრით, ასეთი მიდგომა იძლევა ორ ქვეყანას შორის მშვიდობის შანსს.
მოსკოვში არა პუტინ-ალევ-ფაშინიანის შეხვედრაზე, არამედ ევრაზიული კავშირის უმაღლესი დონის შეხვედრის ფარგლებში ამ საკითხებზე გამართულ დისკუსიაზე ცხარე კამათი გაიმართა ალიევსა და ფაშინიანს შორის.
სწორედ ამ შეხვედრაზე ფაშინიანმა კიდევ ერთხელ დააფიქსირა სტეპანაკერტსა და ბაქოს შორის დიალოგის საერთაშორისო ფორმატის შექმნის აუცილებლობა.
- რამდენად ახლოს არიან მხარეები რომ სტეპანაკერტსა და ბაქოს შორის შეიქმნას დიალოგის საერთაშორისო ფორმატი?
სავარაუდოდ, როდის შეძლებენ აზერბაიჯანი და სომხეთი მშვიდობის შესახებ შეთანხმების ხელმოწერას?
- მიჭირს იმაზე საუბარი, თუ როდის შეძლებენ მხარეები შეთანხმების ხელმოწერას. ამის მიზეზი კი ისაა, რომ აზერბაიჯანი ამბობს რომ მზადაა დაიწყოს სტეპანაკერტსა და ბაქოს შორის დიალოგი, მაგრამ, იმავდროულად კეტავს ლაჩინის კორიდორს. იმის თქმა მინდა, რომ მხარეები თითქოს მოილაპარაკებენ და შემდეგ უკან იხევენ.
მაგრამ, არ უნდა დაგვავიწყდეს ის, რომ იწყება ბრიუსელის პოზიტიური პროცესი. შარლს მიშელის ინიციატივით იწყება ეს პროცესი. 1 ივნისს ევროკავშირის სამიტი პირველად გაიმართება კიშინიოვში. სამიტის ფარგლებში გაიმართება შარლ მიშელის შეხვედრები ალიევთან და ფაშინიანთან, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებენ საფრანგეთის პრეზიდენტი მაკრონი და გერმანიის კანცლერი შოლცი. აზერბაიჯან-სომხეთის ურთიერთობებში შუამავლად სულ უფრო მეტად ერთვება ევროპა.
1 ივნისს ევროკავშირის სამიტი პირველად გაიმართება კიშინიოვში. სამიტის ფარგლებში გაიმართება შარლ მიშელის შეხვედრები ალიევთან და ფაშინიანთან, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებენ საფრანგეთის პრეზიდენტი მაკრონი და გერმანიის კანცლერი შოლცი. აზერბაიჯან-სომხეთის ურთიერთობებში შუამავლად სულ უფრო მეტად ერთვება ევროპა
შემდეგი შეხვედრა დაგეგმილია ივლისში. ამის პარალელურად მუშაობს ვაშინგტონის ფორმატი, რომელშიც აზერბაიჯანისა და სომხეთის საგარეო საქმეთა მინისტრები მონაწილეობენ. ორ ქვეყანას შორის მშვიდობის შანსები არსებობს, მაგრამ დეტალებში იმალება პრობლემები.
- როცა ერევანი აზერბაიჯანს სტეპანაკერტ-ბაქოს დიალოგის საერთაშორისო ფორმატის შექმნას სთავაზობს, სომხურ მხარეს რისი მიღწევა სურს? და როგორია ერევნის ამ ინიციატივაზე აზერბაიჯანის რეაქცია?
- ჩემი აზრით, სომხეთი სწორად იქცევა, როცა ყარაბაღის თემაზე სტატუსის საკითხს არ აყენებს. ერევნის პოზიცია ასეთია - სტეპანაკერტ-ბაქოს საერთაშორისო ფორმატმა უნდა უზრუნველყოს ყარაბაღში მცხოვრები სომხური მოსახლეობის უსაფრთხოება და მათი უფლებების დაცვა.
ერევნის პოზიცია ასეთია - სტეპანაკერტ-ბაქოს საერთაშორისო ფორმატმა უნდა უზრუნველყოს ყარაბაღში მცხოვრები სომხური მოსახლეობის უსაფრთხოება და მათი უფლებების დაცვა
სომხეთის მხრიდან ეს სერიოზული კომპრომისია, რადგან ახლა არც ყარაბაღის აზერბაიჯანის გამოსვლაზე საუბრობს და არც სტატუსზე.
- ამ საკითხზე პრეზიდენტ ალიევის პასუხი გამახსენდა, რომელიც დაახლოებით ასე ჟღერდა - ყარაბაღის მოსახლეობამ მიიღოს აზერბაიჯანის მოქალაქეობა და იცხოვრონ მშვიდობიანად აზერბაიჯანის სახელმწიფოში.
ბაქოს ამ წინადადებაზე რა პოზიცია აქვთ ყარაბაღში მცხოვრებ სომხებს?
- ყარაბაღში მცხოვრები სომხური მოსახლეობისთვის აზერბაიჯანის სახელმწიფოში ცხოვრების ყველა ვარიანტი მიუღებელია. ისინი თვლიან, რომ ბაქოს ეს წინადადება დასრულდება ყარაბაღში სომხური მოსახლეობის ეთნიკური წმენდით.
ვთვლი, რომ ამ საკითხში ოფიციალური ერევნის პოზიცია გონიერია. სომხეთი არ აპირებს აზერბაიჯანთან ომს, მაგრამ აზერბაიჯანმა მონაწილეობა უნდა მიიღოს სტეპანაკერტსა და ბაქოს შორის საერთაშორისო ფორმატის შექმნაში და მხარეებმა იმუშაონ რეგიონში გრძელვადიანი მშვიდობის მშენებლობისთვის. თან იმაზე იმუშაონ თუ როგორი უფლებები ექნებათ მათ და როგორ იქნება უზრუნველყოფილი მათი უსაფრთხოება.
აზერბაიჯანმა მონაწილეობა უნდა მიიღოს სტეპანაკერტსა და ბაქოს შორის საერთაშორისო ფორმატის შექმანაში და მხარეებმა იმუშაონ რეგიონში გრძელვადიანი მშვიდობის მშენებლობისთვის. თან იმაზე იმუშაონ თუ როგორი უფლებები ექნებათ მათ და როგორ იქნება უზრუნველყოფილი მათი უსაფრთხოება
ბაქოც დაინტერესებულია ამგვარი სცენარით პროცესების განვითარებაში, აქტიურად მონაწილეობს ვაშინგტონის პროცესში. ალიევს რომ ეს არ უნდოდეს, მის საგარეო საქმეთა მინისტრს ამერიკაში არ გაუშვებდა.
აზერბაიჯანსა და სომხეთს შორის სამშვიდობო შეთანხმებაზე გასვლის შანსი არსებობს მიუხედავად იმისა, რომ ამ პროცესში სხვადასხვა მოთამაშეები არიან ჩართული და მათი თავისი, ერთმანეთისგან განსხვავებული ინტერესები აქვთ. მიუხედავად ამისა, ვიტყვი - როგორი გასაკვირიც არ უნდა იყოს, ახლა მხარეებს შორის კომპრომისის მიღწევის შანსები არსებობს.
- ბრძანეთ, რომ მალე ევროკავშირის სამიტის ფარგლებში კიშინიოვში ევროპელი ლიდერების მონაწილეობით შეხვედრები გაიმართება.
ამ შეხვედრებთან დაკავშირებით თქვენ როგორი მოლოდინები გაქვთ?
- ვფიქრობ, რომ კიშინიოვის შეხვედრაზე ყველა იმ საკითხებზე იმსჯელებენ, რომელიც აზერბაიჯანსა და სომხეთს შორის არსებობს. ვაშინგტონი და ბრიუსელი აქტიურად უჭერენ მხარს აზერბაიჯან -სომხეთს შორის დიალოგს.
ბრიუსელის ეგიდითა და ვაშინგტონში გამართული აზერბაიჯანულ-სომხური მოლაპარაკებები ერთი პროცესების შემადგენელი ნაწილია. იგივე შეიძლება ითქვას მოსკოვში გამართულ შეხვედრაზე.
მაშინ როცა მოსკოვში ალიევ-ფაშინიანის შეხვედრა მიმდინარეობდა აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტმა განაცხადა, რომ აშშ მიესალმება აზერბაიჯანსა და სომხეთს შორის დიალოგის ნებისმიერ ფორმატებს.
ვაშინგტონ- ბრიუსელის ფორმატი ითვალისწინებს სომხეთის მიერ აზერბაიჯანის ტერიტორიული მთლიანობის აღიარებას, ასევე მხარს უჭერს სტეპანაკერტ-ბაქოს შორის დიალოგის საერთაშორისო ფორმატის შექმნას.
მაშინ როცა მოსკოვში ალიევ-ფაშინიანის შეხვედრა მიმდინარეობდა აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტმა განაცხადა, რომ აშშ მიესალმება აზერბაიჯანსა და სომხეთს შორის დიალოგის ნებისმიერ ფორმატებს
ასევე იმას, რასაც აზერბაიჯანი მოითხოვს - აზერბაიჯანსა და სომხეთს შორის საზღვრების დემარკაციის დაჩქარებას. აზერბაიჯანის ამ მოთხოვნაში უცნაური არაფერია და პირადად მე მას მხარს ვუჭერ. მხარს იმის გამო ვუჭერ, რომ ეს სომხეთისთვისაც მომგებიანია. თუ ამას კომუნიკაციების განბლოკვა მოჰყვება, ეს სერიოზული ნაბიჯი იქნება რეგიონში მშვიდობის მშენებლობისთვის.
ყველა ეს საკითხები განიხილებოდა მოსკოვში. ახლა განიხილება ბრიუსელის ეგიდით კიშინიოვში. ამ პროცესში ვაშინგტონისა და ბრიუსელის მონაწილეობა იმითაა მნიშვნელოვანი, რომ მათ ბაქოზე სერიოზული გავლენები აქვთ.
- ვხედავთ, რომ აზერბაიჯან-სომხეთს შორის ურთიერთობებში მოსკოვიც ცდილობს აქტიურობას, მაგრამ, რჩება შთაბეჭდილება, რომ ამ პროცესში მისი მონაწილეობა არც ისე მნიშვნელოვანია. ამ თვალსაზრისით, რეალურად, რა ხდება?
- ამ თემაზე რამდენიმე აზრი გამოითქმის. ჩემი აზრით, აზერბაიჯან-სომხეთის კონფლიქტში რუსეთი კარგავს პოზიციებს. ამის მაგალითი გახლდათ ის, რომ კრემლის ინიციატივით მოსკოვში შედგა ალიევ-ფაშინიანის შეხვედრა და მასში მონაწილეობის მისაღებად ჩასულიყო პრეზიდენტი ალიევი. რუსეთი ცდილობს აზერბაიჯან -სომხეთის კონფლიქტში პოზიციების შენარჩუნებას.
პირადად მე, გაკვირვებული ვარ იმით, რომ მოსკოვში შეხვედრაზე ფაშინიანი გაემგზავრა. გაკვირვების მიზეზი კი ისაა, რომ რუსეთი აღარც მალავს, რომ აზერბაიჯანის მხარესა. ამ თვალსაზრისით, იგი აღარც თამაშობს. ასეა, მიუხედავად იმისა, რომ ხშირად იმეორებს სიტყვებს - ჩვენი სომეხი მეგობრები და ასე შემდეგ.
რუსეთი ცდილობს აზერბაიჯან-სომხეთის კონფლიქტში პოზიციების შენარჩუნებას... რუსეთი ამ პროცესში კი ცდილობს მონაწილეობას, მაგრამ, ფაქტია ისიც, რომ იგი ამ პროცესებიდან ნაწილობრივ გადის იმის გამო, რომ მის ყოფნას სომხეთის სამხრეთში ნიადაგი ეცლება
რუსეთისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია ზანგეზურის კორიდორზე შეინარჩუნოს კონტროლი და მის გარეშე არ გაიხსნას კორიდორი, რომელიც შეთანხმების შესაბამისად გახსნის საკომუნიკაციო არხებს აზერბაიჯანსა და ნახიჩევანს, აზერბაიჯანსა და თურქეთს შორის და ასევე ირანს შორის.
მოსკოვი ცდილობს ეს პროცესი მის გარეშე არ ამუშავდეს და ცდილობს მუდმივად ეჭიროს ხელი პულსზე. რუსეთი ამ პროცესში კი ცდილობს მონაწილეობას, მაგრამ, ფაქტია ისიც, რომ იგი ამ პროცესებიდან ნაწილობრივ გადის იმის გამო, რომ მის ყოფნას სომხეთის სამხრეთში ნიადაგი ეცლება.
- აქტიურად განიხილება ჩინეთიდან ცენტრალური აზიისა და ირანის გავლით, რკინიგზის მშენებლობა. ბევრი ვეცადე ამ მშენებლობის რუკაში გარკვევას, მაგრამ, ამ თემაზე ურთიერთგამომრიცხავი ინფორმაციები ვრცელდება.
რიგ შემთხვევაში რჩება შთაბეჭდილება, რომ ეს გზა საქართველოს გვერდს არ აუვლის, მეორე ვერსიით, გვერდს აუვლის და საქართველოს მხოლოდ „შუა დერეფნის“ როლი დაეკისრება.
ჩინეთიდან სარკინიგზო გზაში ნავარაუდევია სომხეთის მონაწილეობა. რამდენად სერიოზულია ეს გეგმები და ის, რომ ამ პროცესში შესაძლოა სომხეთიც იქნას ჩართული?
- ჩინეთს სურს თავისი პროდუქციის ევროპაში გატანა ისე, რომ ამ გზაში ირანმა უნდა მიიღოს მონაწილეობა. ეს გზა ითვალისწინებს ირანიდან აზერბაიჯანში შესვლას. აზერბაიჯანიდან საქართველოში შემოსვლას. ვარაუდობენ ამ ტვირთები პირდაპირ აზერბაიჯანიდან რუსეთში შესვა, ანაც საქართველოს რკინიგზით რუსეთში მოხვდება.
როგორც ჩანს, საუბარია აფხაზეთის მონაკვეთის ამოქმედებაზე. სხვადასხვა სქემებზეა საუბარი, მაგრამ, ახლა ძნელია იმაზე საუბარი, რეალურად რომელი ამოქმედდება.
მაგრამ, ეჭვი მეპარება, რომ თბილისმა აფხაზეთის რკინიგზის გახსნაზე მანამდე მისცეს თანხმობა, ვიდრე აფხაზეთის საკითხში გარკვეული წინსვლა არ იქნება. მაგრამ, ცხადია, რომ საქართველოს გავლით, აფხაზეთის მონაკვეთის ამოქმედებითა და ირანთან დამაკავშირებელი სარკინიგზო მიმოსვლის აღდგენით რუსეთია დაინტერესებული.
ეჭვი მეპარება, რომ თბილისმა აფხაზეთის რკინიგზის გახსნაზე მანამდე მისცეს თანხმობა, ვიდრე აფხაზეთის საკითხში გარკვეული წინსვლა არ იქნება. მაგრამ, ცხადია, რომ საქართველოს გავლით, აფხაზეთის მონაკვეთის ამოქმედებითა და ირანთან დამაკავშირებელი სარკინიგზო მიმოსვლის აღდგენით რუსეთია დაინტერესებული
აზერბაიჯან-ირანს შორის არის სარკინიგზო მონაკვეთი, რომელიც დასრულებული არაა. ვრცელდება ინფორმაცია რომ მხარეებმა დიდ შეთანხმებებს მოაწერეს ხელი და ამ პროექტებში მონაწილეობას რუსეთიც მიიღებს.
ასევე საუბრობენ იმაზეც, რომ ჩინური ტვირთების გადაზიდვა სომხეთის სამხრეთში არსებულ მეღრის (ზანგეზურის) კორიდორის საშუალებით მოხდება. არა მგონია, რომ ამაზე საუბრები სინამდვილისგან შორს იყოს. მიუხედავად იმისა, რომ რუსეთი ახლა სანქციების ქვეშაა და გარკვეული ნიუანსების გათვალისწინება იქნება საჭირო. მაგრამ, როცა საქმე ისეთ ძლიერ მოთამაშეს ეხება, როგორიც ჩინეთია, რომელიც ამ გზის არსებობით დაინტერესებულია, არაა გამორიცხული, რომ პეკინის ეს გეგმები განხორციელდეს.
ამ თემაზე საუბრისას ერთი პრობლემაა, ამ პროცესში იქნება თუ არა ჩართული სომხეთი. თუ აზერბაიჯან-სომხეთს შორის ურთიერთობები დალაგდა, მაშინ ევროპასთან ჩინეთის დამაკავშირებელი რკინიგზის პროექტში სომხეთი იქნება გათვალისწინებული. მანამდე კი ამ თემაზე საუბარი შეუძლებელია.
- მიუხედავად იმისა, რომ იმ თემებზე, რაზეც ვისაუბრეთ, ბევრ განცხადებებს კი ვისმინეთ, მაგრამ იმავე თემებზე დიპლომატიური გამონათქვამების უკან რეალურად რაზეა საუბარი ხშირად ჭირს არსის გაგება.
ამიტომ მადლობა მინდა გითხრათ საინტერესო საუბრისასთვის, და იმისთვის, რომ ჩვენს მკითხველს ექნება საშუალება გაიგოს რეალურად რა ხდება ბაქოსა და ერევანს შორის...
- სხვათა შორის, უნდა გითხრათ, რომ ამ თემებზე ჩვენი საზოგადოება იმდენ აზრს ისმენს, მათაც უჭირთ არსის გარკვევა.
ვგულისხმობ იმას, რომ პრემიერ ფაშინიანს უყვარს საჯარო გამოსვლები და მათ არასდროს არ გაურბის. რამდენიმე დღის წინ იგი 5 საათი პასუხობდა ჟურნალისტების კითხვებს. ჟურნალისტებმა ყარაბაღის თემაზე სხვადასხვა ფორმით 20 ჯერ დაუსვეს კითხვები.
მას აქვს უნარი აწეწილ-დაწეწილი აზრებით დააბნიოს მსმენელი. მისი მიზანი არაა ხალხი დაბნევა, ის უბრალოდ ასეთია და ურთიერთობების ასეთი მანერა აქვს. ისტორიული ექსკურსებიდან უყვარს მსჯელობის დაწყება და შემდეგ რეალურობაზე მსჯელობა, რის გამოც ხალხი ხშირად იბნევა.
22 მაისს სამთავრობო საათის ფარგლებში იგი პარლამენტში გამოდიოდა დიდხანს. ყარაბაღზე მას იგივე კითხვები დაუსვეს რაც ჟურნალისტებმა, მაგრამ ამჯერად იგი ამ კითხვებზე სხვანაირად პასუხობდა.
ბევრი თვლის, რომ იგი სხვადასხვა რაკურსით, სხვადასხვა კონტექსტში წინააღმდეგობრივ აზრებს გამოთქვამს, თან იმდენად წინააღმდეგობრივ აზრებს, რომ მსმენელთა უმრავლესობა დაბნეულია. მათ შორის ერევანში აკრედიტებული ელჩებიც.
- საზოგადოება როგორ აღიქვამს ფაშინიანის საუბრებს ყარაბაღზე?
- ყარაბაღის თემაზე ფაშინიანის მოსაზრებებთან დაკავშირებით საზოგადოების აზრი გაყოფილია. ნაწილს მისი აზრები აშინებს, ნაწილი აკრიტიკებს, მაგრამ, მას ჰყავს საკმაოდ ბევრი მხარდამჭერიც.
ფაშინიანი ყარაბაღის თემაზე განგებ კი არ საუბრობს ბევრისთვის გაუგებრად, უბრალოდ იგი ცდილობს დაარწმუნოს საზოგადოება იმაში, რომ შექმნილ ვითარებაში სომხეთის ხელისუფლება სწორ გადაწყვეტილებებს იღებს.
იმის გამო, რომ მე და ჩემს კოლეგებს მუდმივად გვაქვს ურთიერთობა უშიშროების საბჭოს მდივანთან, საგარეო საქმეთა მინისტრთან და მის მოადგილეებთან, მე კი ვიცი, პრემიერს რისი თქმა უნდა, მაგრამ, იმასაც ვხედავ, რომ ხალხი ხშირად დაბნეულიც კია. ეს გახლავთ მიზეზი იმისა, რომ ჩვენს საზოგადოებაში აზრთა სხვადასხვაობაა და საზოგადოება გაყოფილია.
რაც შეეხება საზოგადოებას, სომხურ საზოგადოებას ბევრ საკითხზე აქვს აზრთა სხვადასხვაობა. ვაკვირდები თქვენთანაც იგივე ხდება. ერთი მხრივ ეს დემოკრატიის ნიშანიცაა, მაგრამ, ფაქტი ისაა, რომ სომხური საზოგადოება გაყოფილია ისევე, როგორც საქართველოში.
- ბატონო სტეპან, უღმესი მადლობა საინტერესო საუბრისათვის...
- ვიცი, რომ საქართველო დამოუკიდებლობის დღეს აღნიშნავს. 25 მაისს საქართველოს დამოუკიდებლობის აღნიშვნის დღეს გახლდით მიწვეული ერევანში საქართველოს საელჩოს დიდ წვეულებაზე.
ვსარგებლობ შემთხვევით და მინდა მიულოცო საქართველოს დამოუკიდებლობის დღე. საქართველო ჩემი დიდი სიყვარულია, ამიტომაცაა, რომ მე საქართველოს განსაკუთრებულად ვგულშემატკივრობ.
„ინტერპრესნიუსი“
კობა ბენდელიანი