ჭარ­ბი წონა და სიმ­სუქ­ნე სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი ჯან­მრთე­ლო­ბის მნიშ­ვნე­ლო­ვან პრობ­ლე­მას წარ­მო­ად­გენს არა მხო­ლოდ სა­ქარ­თვე­ლო­ში, არა­მედ გლო­ბა­ლუ­რად. არა­ჯან­სა­ღი და არას­რულ­ფა­სო­ვა­ნი კვე­ბა, ასე­ვე და­ბა­ლი ფი­ზი­კუ­რი აქ­ტი­ვო­ბა, ჭარ­ბი წო­ნის გავ­რცე­ლე­ბის ძი­რი­თა­დი მი­ზე­ზე­ბია.

ოფი­ცი­ა­ლუ­რი სტა­ტის­ტი­კით, 1975 წლი­დან სიმ­სუქ­ნის გავ­რცე­ლე­ბა გა­სამ­მაგ­და და მსოფ­ლი­ოს მას­შტა­ბით ხუთ­მა­გად გა­ი­ზარ­და ბავ­შვებ­სა და მო­ზარ­დებ­ში. სიმ­სუქ­ნე ერთ-ერთი რის­კის ფაქ­ტო­რია ისე­თი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის, რო­გო­რე­ბი­ცაა ტიპი 2 დი­ა­ბე­ტი, გულ­სის­ხლძარ­ღვთა და­ა­ვა­დე­ბე­ბი, ჰი­პერ­ტენ­ზია, ინ­სულ­ტი და სხვა­დას­ხვა სიმ­სივ­ნე­ე­ბი. სიმ­სუქ­ნის თა­ვი­დან აცი­ლე­ბის მიზ­ნით, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია მოხ­დეს სიმ­სუქ­ნი­სა და ჭარ­ბწო­ნი­ა­ნო­ბის ად­რე­უ­ლი გა­მოვ­ლე­ნა და სა­ჭი­რო­ე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში მისი მკურ­ნა­ლო­ბა. მკურ­ნა­ლო­ბა კი ხშირ შემ­თხვე­ვა­ში ქი­რურ­გი­უ­ლია.

ქი­რურ­გი­უ­ლი ოპე­რა­ცი­ე­ბი აქ­ტი­უ­რად კეთ­დე­ბა სა­ქარ­თვე­ლო­შიც. ამ­ჟა­მად კი ბა­რი­ატ­რი­ულ ქი­რურ­გი­ა­ზე „ნიუ ჰოს­პი­ტალსში“ გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი პი­რო­ბე­ბი მოქ­მე­დებს. შე­თა­ვა­ზე­ბა და ფას­დაკ­ლე­ბა, რო­მე­ლიც მომ­ხმა­რე­ბელს მომ­სა­ხუ­რე­ბას გა­ნა­ხევ­რე­ბულ­ზე უფრო და­ბალ ფა­სად სთა­ვა­ზობს, სექ­ტემ­ბრის ბო­ლომ­დე გაგ­რძელ­დე­ბა. აქ­ცი­ით სარ­გებ­ლო­ბა კი შე­უძ­ლია ნე­ბის­მი­ერ მსურ­ველს, რო­მელ­საც ჭარ­ბი წონა და მას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ჯან­მრთე­ლო­ბის რის­კე­ბი აწუ­ხებს. შე­თა­ვა­ზე­ბის ფარ­გლებ­ში პა­ცი­ენ­ტე­ბი უფა­სო კონ­სულ­ტა­ცი­ას გა­ივ­ლი­ან ბა­რი­ატ­რი­ულ ქი­რურგ გია მო­სი­აშ­ვილ­თან, ასე­ვე, მი­ი­ღე­ბენ ფას­დაკ­ლე­ბას ოპე­რა­ცი­ა­სა და ოპე­რა­ცი­ის შემ­დგომ მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბის სრულ­ფა­სო­ვან მომ­სა­ხუ­რე­ბა­ზე. პა­თო­ლო­გი­ურ სიმ­სუქ­ნე­სა და აღ­ნიშ­ნულ სერ­ვის­ზე დე­ტა­ლუ­რად გია მო­სი­აშ­ვი­ლი გვე­სა­უბ­რე­ბა.

რას ნიშ­ნავს პა­თო­ლო­გი­უ­რი სიმ­სუქ­ნე?

ადა­მი­ა­ნი, ვისი სხე­უ­ლის მა­სის ინ­დექ­სიც 40-ზე მე­ტია, არის მორ­ბი­დუ­ლად ანუ პა­თო­ლო­გი­უ­რად მსუ­ქა­ნი. სხე­უ­ლის მა­სის ინ­დექ­სის და­სად­გე­ნად სხე­უ­ლის მასა უნდა გავ­ყოთ სი­მაღ­ლის კვად­რატ­ზე.

რა რის­კე­ბი ახ­ლავს მორ­ბი­დულ სიმ­სუქ­ნეს და რამ­დე­ნად სა­ში­შია ის სი­ცო­ცხლის­თვის?

მორ­ბი­დუ­ლი სიმ­სუქ­ნე ისე­თი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის წი­ნა­პი­რო­ბაა, რო­გო­რი­ცაა შაქ­რი­ა­ნი დი­ა­ბე­ტი ტიპი 2, ჰი­პერ­ტო­ნუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა, კარ­დი­ო­ვას­კუ­ლუ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი, ინ­სულ­ტი, მსხვი­ლი სახ­სრე­ბის ართრი­ტე­ბი, ძი­ლის აპ­ნოე და ა. შ. აგ­რეთ­ვე, მორ­ბი­დულ მსუ­ქან პა­ცი­ენ­ტებ­ში მა­ღა­ლია ონ­კო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის რის­კიც.

სა­ერ­თო ჯამ­ში მორ­ბი­დუ­ლი სიმ­სუქ­ნე საკ­მა­ოდ სა­ში­შია ჯან­მრთე­ლო­ბის­თვის და ის სიკ­ვდი­ლის რისკს მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად ზრდის.

მოგ­ვი­ყე­ვით მორ­ბი­დუ­ლი სიმ­სუქ­ნის მკურ­ნა­ლო­ბის გზებ­ზე... რო­დის არის სა­ჭი­რო ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ქი­რურ­გია?

პა­ცი­ენ­ტე­ბი პა­თო­ლო­გი­ურ სიმ­სუქ­ნეს­თან ბრძო­ლას, რა თქმა უნდა, პირ­და­პირ ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ქი­რურ­გი­ით არ იწყე­ბენ. ისი­ნი, რო­გორც წესი, წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ებ­რძვი­ან სხე­უ­ლის ზედ­მეტ წო­ნას ყვე­ლა შე­საძ­ლო მე­თო­დით - დი­ე­ტა, ვარ­ჯი­ში, მე­დი­კა­მენ­ტე­ბი. კვლე­ვე­ბი გვიჩ­ვე­ნებს, რომ მორ­ბი­დუ­ლად მსუ­ქან პა­ცი­ენ­ტებ­ში ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ოპე­რა­ცია რჩე­ბა ყვე­ლა­ზე ეფექ­ტურ მკურ­ნა­ლო­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბად.

ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ქი­რურ­გია გვთა­ვა­ზობს ორი ტი­პის ოპე­რა­ცი­ებს: რესტრიქ­ცი­ულს და რესტრიქ­ცი­ულ-მა­ლაბ­სორბცი­ულს. მარ­ტი­ვად რომ ვთქვათ, რესტრიქ­ცი­უ­ლი ოპე­რა­ცი­ე­ბი გუ­ლის­ხმობს კუ­ჭის ზო­მა­ში და­პა­ტა­რა­ვე­ბას, ხოლო რესტრიქ­ცი­ულ-მა­ლაბ­სორბცი­უ­ლი ოპე­რა­ცი­ე­ბი - რო­გორც კუ­ჭის და­პა­ტა­რა­ვე­ბას, ასე­ვე წვრი­ლი ნაწ­ლა­ვის და­მოკ­ლე­ბას. პირ­ვე­ლი ტი­პის ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ოპე­რა­ცი­აა სლივ-გას­ტრექ­ტო­მია, მე­ო­რე ტი­პის კუ­ჭის შუნ­ტი­რე­ბის და მინი შუნ­ტი­რე­ბის ოპე­რა­ცი­ე­ბი.

შე­დე­გის თვალ­საზ­რი­სით რა გან­სხვა­ვე­ბაა ამ ოპე­რა­ცი­ებს შო­რის? რის მი­ხედ­ვით გა­ნი­სა­ზღვრე­ბა, რო­მე­ლი ტი­პის ქი­რურ­გი­უ­ლი ჩა­რე­ვაა სა­ჭი­რო?

სლივ-გას­ტრექ­ტო­მია მსოფ­ლი­ო­ში ყვე­ლა­ზე ხში­რად გა­მო­ყე­ნე­ბა­დი ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ოპე­რა­ცი­აა. ბოლო მო­ნა­ცე­მე­ბით მისი წილი 60-65%-ია. ოპე­რა­ცია გუ­ლის­ხმობს კუ­ჭის „გა­მო­ბე­რი­ლი“ ნა­წი­ლის მოკ­ვე­თას, რაც 8-10-ჯერ ამ­ცი­რებს კუ­ჭის მო­ცუ­ლო­ბას. ამ ოპე­რა­ცი­ის მთა­ვა­რი უპი­რა­ტე­სო­ბა არის მისი ფი­ზი­ო­ლო­გი­უ­რო­ბა, შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლია ყვე­ლა სფინ­ქტე­რი ანუ მომ­ჭე­რი და მი­ღე­ბუ­ლი საკ­ვე­ბი ბუ­ნებ­რი­ვი გზით გა­და­ად­გილ­დე­ბა საჭ­მლის მომ­ნე­ლე­ბე­ლი სის­ტე­მა­ში. პა­ცი­ენ­ტებს რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ის შემ­დეგ არ უწევთ და­მა­ტე­ბი­თი მე­დი­კა­მენ­ტე­ბის ხან­გრძლი­ვი მი­ღე­ბა.

კუ­ჭის შუნ­ტი­რე­ბის დროს კუ­ჭი­დან ხდე­ბა მცი­რე ზო­მის ტაკ­ვის შექ­მნა, რო­მელ­საც მი­ე­კე­რე­ბა და­მოკ­ლე­ბუ­ლი წვრი­ლი ნაწ­ლა­ვი. ეს ნიშ­ნავს, რომ შუნ­ტი­რე­ბის ოპე­რა­ცი­ე­ბის დროს მი­ღე­ბუ­ლი საკ­ვე­ბი გა­ივ­ლის ახ­ლად შექ­მნილ გზას. და­მოკ­ლე­ბუ­ლი ნაწ­ლა­ვის გამო ზოგ­ჯერ სა­ჭი­როა ვი­ტა­მი­ნე­ბი­სა და მიკ­რო­ე­ლე­მენ­ტე­ბის და­მა­ტე­ბით მი­ღე­ბა. ეს ყვე­ლა­ფე­რი ფი­ზი­ო­ლო­გი­უ­რო­ბის თვალ­საზ­რი­სით სლივ-გას­ტრექ­ტო­მი­ას­თან შე­და­რე­ბით შუნ­ტი­რე­ბის ოპე­რა­ცი­ე­ბის უარ­ყო­ფი­თი მხა­რეა, თუმ­ცა აღ­სა­ნიშ­ნა­ვი ისი­ცაა, რომ შუნ­ტი­რე­ბის ოპე­რა­ცი­ე­ბის შემ­დეგ სხე­უ­ლის მა­სის კლე­ბა უფრო მე­ტია.

ოპე­რა­ცი­ის ტი­პის გან­სა­ზღვრა ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რად პა­ცი­ენ­ტის მო­ნა­ცე­მე­ბის მი­ხედ­ვით ხდე­ბა.

რამ­დე­ნად ეფექ­ტუ­რია ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ქი­რურ­გია?

ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ოპე­რა­ცი­ის მი­ზა­ნია შე­ამ­ცი­როს პა­ცი­ენ­ტის წონა, რაც ნამ­დვი­ლად მი­იღ­წე­ვა. ოპე­რა­ცი­ის შემ­დეგ იც­ვლე­ბა პა­ცი­ენ­ტის კვე­ბი­თი ჩვე­ვე­ბი. ბა­რი­ატ­რი­უ­ლი ოპე­რა­ცი­ე­ბის შემ­დეგ პა­ცი­ენ­ტე­ბი ჭა­მენ მცი­რე ულუ­ფე­ბით და ვე­ღარ იღე­ბენ ზედ­მეტ კა­ლო­რი­ებს. და­დას­ტუ­რე­ბუ­ლია, რომ ის ულუ­ფე­ბი, რა­საც პა­ცი­ენ­ტე­ბი ოპე­რა­ცი­ის შემ­დეგ იღე­ბენ, დღი­უ­რი კა­ლო­რი­ე­ბის საკ­მა­რის დო­ზას შე­ი­ცა­ვენ. ყო­ვე­ლი­ვე ამის ფონ­ზე 6 თვი­დან ორ წლამ­დე პე­რი­ოდ­ში პა­ცი­ენ­ტე­ბი იკ­ლე­ბენ სხე­უ­ლის ზედ­მე­ტი მა­სის 60-90%.

(R)