პრეზიდენტის იმპიჩმენტის საქმეზე საკონსტიტუციო სასამართლოს სხდომებზე შთაბეჭდილებების გასაზიარებლად, და სხვა საშინაო და საგარეო პოლიტიკის აქტუალურ თემებზე „ინტერპრესნიუსი“ კავკასიური სახლის თავმჯდომარეს, პოლიტოლოგ ლევან ლორთქიფანიძეს ესაუბრა.

- ბატონო ლევან, სამი დღე ვადევნებდით თვალს საკონსტიტუციო სასამართლოში მიმდინარე სხდომებს პრეზიდენტის იმპიჩმენტის საკითხზე.

ამ პროცესმა ნათლად გვაჩვენა რომ მთლად ისე მარტივადაც არაა საქმე, როგორც პრემიერმა ღარიბაშვილმა ევროკომისარ ბორელთან ერთობლივ კონფერენციაზე პრეზიდენტის იმპიჩმენტთან დაკავშირებით რომ თქვა, - „ეს ფორმალური პროცედურა იქნებაო“.

პრეზიდენტის დაცვის მხარე აცხადებს, რომ „პრეზიდენტის საქმეზე „მტკიცებულებები არ არის საქმეშიო“. ცხადია, საპირისპიროს ამბობს სარჩელის შემტანი მმართველი გუნდი.

გაგვიზიარეთ თქვენი შთაბეჭდილებები პრეზიდენტის იმპიჩმენტის საქმეზე საკონსტიტუციო სასამართლოს მიმდინარე პროცესზე?

- ზოგადად, ეს სამი დღე საინტერესო იყო კონსტიტუციონალისტებისათვის და კონსტიტუციის ინტერპრეტატორებისთვის. კონსტიტუციონალიზმი მათემატიკა და ალგორითმი არაა და ადამიანებმა ცალკეული მუხლი უნდა განმარტონ. ვნახეთ, რომ ერთმა მხარემ ამ საკითხზე თავისი ხედვები წარადგინა, მეორემ თავისი. იურიდიული ფაკულტეტის სტუდენტები დიდი ხმის განმავლობაში იმსჯელებენ ამის შესახებ.

მაგრამ, მე როგორც პოლიტიკურ პროცესებზე დამკვირვებელმა მხოლოდ იმის თქმა შემიძლია, რომ რასაც ვადევნებდით თვალს საკონსტიტუციო სასამართლოში იყო სრული სპექტაკლი, ფარსი, იმისთვის, რომ ადამიანებმა რეალური საკითხებიდან და პრობლემებიდან ყურადღება გადაიტანონ ამ შოუზე.

რეალური პრობლემა ჩვენთვის არის ის, თუ როგორი საგარეო პოლიტიკური კურსი გვექნება. მივიღებთ თუ არა ევროკავშირის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსს, ანუ განმტკიცდება თუ არა ჩვენი ევროატლანტიკური ხედვა. ეს არის მთავარი საკითხი. უწყობს ხელს საკონსტიტუციო სასამართლოში მიმდინარე პრეზიდენტის იმპიჩმენტის პროცესი ჩვენს დასავლურ ინტეგრაციას? პასუხია ცალსახა - არა.

რეალური პრობლემა ჩვენთვის არის ის, თუ როგორი საგარეო პოლიტიკური კურსი გვექნება. მივიღებთ თუ არა ევროკავშირის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსს, ანუ განმტკიცდება თუ არა ჩვენი ევროატლანტიკური ხედვა. ეს არის მთავარი საკითხი. უწყობს ხელს საკონსტიტუციო სასამართლოში მიმდინარე პრეზიდენტის იმპიჩმენტის პროცესი ჩვენს დასავლურ ინტეგრაციას? პასუხია ცალსახა - არა

იმიტომ რომ ისედაც პოლარიზებული გვაქვს გარემო, ხელისუფლება და ოპოზიცია ხოცავენ ერთმანეთს, ამ საკონსტიტუციო სარჩელით დასავლეთი ხედავს კიდევ ერთ კონფლიქტს სახელისუფლებო პარტიასა და პრეზიდენტს შორის. ჩემი აზრით, ამ პროცესის მთავარი არსი ესაა და რითაც რთულდება ჩვენი დასავლეთთან ურთიერთობა.

მეორე გახლავთ ის, თუ რატომ უჩივლა მმართველმა გინდა პრეზიდენტს საკონსტიტუციო სასამართლოში? მე არ მჯერა რომ მმართველ გუნდს კონსტიტუციის დაცვა და სიწმინდე ადარდებთ.

მმართველი გუნდის მიერ საკონსტიტუციო სასამართლოში პრეზიდენტის წინააღმდეგ სარჩელის შეტანა მოხდა მხოლოდ იმიტომ, რომ უნდათ ქალბატონი სალომე, როგორც კობახიძისგან განსხვავებით შედარებით დამოუკიდებელი ფიგურა დასაჯონ და არ მისცენ მას დამოუკიდებელი ფიქრის და დამოუკიდებლად საქმის კეთების საშუალება.

მმართველი გუნდის მიერ საკონსტიტუციო სასამართლოში პრეზიდენტის წინააღმდეგ სარჩელის შეტანა მოხდა მხოლოდ იმიტომ, რომ უნდათ ქალბატონი სალომე, როგორც კობახიძისგან განსხვავებით შედარებით დამოუკიდებელი ფიგურა დასაჯონ და არ მისცენ მას დამოუკიდებელი ფიქრის და დამოუკიდებლად საქმის კეთების საშუალება

- თქვენ ლოგიკას თუ გავყვებით, სწორად გავიგე - ხელისუფლებას არ უნდა პოლიტიკურ ველზე მისგან დამოუკიდებელი პოლიტიკური ფიგურა არსებობდეს?

- დიახ. ვხედავთ, რომ მმართველ გუნდში დღეს განსხვავებული აზრი საერთოდ არ არსებობს. ყველა უნისონში საუბრობს. აზრთა სხვადასხვაობა არც ერთ საკითხში არ არსებობს ბიუჯეტის დამტკიცების დროსაც კი. უნდათ რომ ყველა გავლენიანი პირი ამ ქვეყანაში მათ ინტერესებს ემსახურებოდეს.

- ხშირად ისმის საუბრები იმის შესახებ, რომ პრეზიდენტ ზურაბიშვილს საპრეზიდენტო ვადის ამოწურვის შემდეგ ისევ უნდა პოლიტიკაში დარჩენა და შესაძლოა იგი ოპოზიციური ძალების მოკავშირე აღმოჩნდეს და ასე შემდეგ.

შესაძლოა ვცდებოდე, მაგრამ, არა მგონია ზურაბიშვილს ისეთი პოლიტიკური წონა ჰქონდეს, რომ ეს იყოს მმართველი გუნდის „დიდი სადარდებელი“...

- ქალბატონ ზურაბიშვილთან ბრალდება აქვთ შემდეგი - იგი რასაც საუბრობს ქვეყნის შიგნით, შესაძლოა, იმაზე ისაუბროს ქვეყნის გარეთაც. პარლამენტში გამოსვლისას პრეზიდენტმა თქვა, რომ საქართველოს ხელისუფლება მაინცადამაინც არ იმსახურებს ევროკავშირის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსის მიღებას.

ჩემი აზრით, მას ეს ამ ტრიბუნიდან არ უნდა ეთქვა, როცა ისეთ დესტრუქციულ ელემენტებთან გვაქვს საქმე, როგორც „ქართული ოცნებაა“, მაგრამ, ჩვენ ის ხომ უნდა გვახსოვდეს, რომ რიტორიკა ქვეყნის შიგნით და ქვეყნის გარეთ ერთმანეთისგან განსხვავდება.

ქალბატონ ზურაბიშვილთან ბრალდება აქვთ შემდეგი - იგი რასაც საუბრობს ქვეყნის შიგნით, შესაძლოა, იმაზე ისაუბროს ქვეყნის გარეთაც

თუ ქალბატონ სალომე ზურაბიშვილის გამოსვლას ჩვენს პარლამენტში და ევროპარლამენტში შევადარებთ, ვნახავთ, რომ ქვეყნის შიგნით იგი მწვავედ აკრიტიკებს ხელისუფლებას და მოუწოდებს რომ უფრო მეტი თანმიმდევრულობით და მონდომებით და პატიოსნად შეასრულოს ევრორეკომენდაციების 12 პუნქტი, მაგრამ, ევროპარლამენტში რომ გამოდის, საუბრობს იმაზე, რომ საქართველოსთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ევროკავშირის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსის მიღება. ანუ, მთელს მსოფლიოში პოლიტიკოსების რიტორიკა ქვეყნის შიგნით და გარეთ ერთმანეთისგან განსხვავდება.

მმართველი გუნდი კი ამტკიცებს, რომ პრეზიდენტი უცხოეთში ვიზიტებისას იმაზე ისაუბრებს რაც რაც აქ პარლამენტში ილაპარაკა. ანუ, ბულგარეთის პრემიერ-მინისტრსა და სლოვაკეთის პრეზიდენტს ეტყვის იმას, რომ ხელისუფლება ეწევა ევროპული რეკომენდაციების შესრულების საბოტაჟს და ამის ეშინია.

ასეც რომ იყოს, ეს არანაირ საფრთხეს არ უქმნის „ქართულ ოცნებას“, თუ იგი თანმიმდევრულად შესრულებს ევროპულ რეკომენდაციებს.

- იმპიჩმენტის საკითხზე საკონსტიტუციო სასამართლომ გადაწყვეტილება 15 ოქტომბრამდე უნდა მიიღოს.

საკონსტიტუციო სასამართლოს თავმჯდომარე ტურავა ამბობს, რომ „პრეცედენტული გადაწყვეტილების მიღება ფიქრს, დისკუსიას და აზრთა გაცვლა-გამოცვლას მოითხოვს და არა მგონია ასე მარტივად იყოს საქმე“.

თქვენი პროგნოზით რა შედეგით დასრულდება დავა საკონსტიტუციო სასამართლოში?

- მგონია, რომ საკონსტიტუციო სასამართლო მიიღებს პრეზიდენტის საწინააღმდეგო გადაწყვეტილებას. ეს პროცესი რომ ირაკლი კობახიძემ წააგოს, ეს მისთვის იქნებოდა დიდი ფიასკო, რადგან, თავადაა კონსტიტუციის ამ რედაქციის ავტორი, ახლა კი მის მუხლებს თავად განმარტავს. საკონსტიტუციო სასამართლომ რომ უთხრას - რაც შენ დაწერე და გააკეთე, ყველაფერი სისულელეაო, ეს წარმოუდგენელია.

აი რა მოხდება ამის შემდეგ პარლამენტში, ღიად რჩება. თავიდან, თითქოს ცხადი იყო, რომ ოპოზიცია არ დაუჭერდა მხარს პრეზიდენტის იმპიჩმენტს, მაგრამ, ჩვენ ვიცით, რა რანგის და დონის პოლიტიკური კლასი გვყავს ჩვენ პარლამენტში. ვნახეთ როგორ ხურდავდებიან ისინი სხვადასხვა პრივილეგიებზე და შეთანხმებებზე.

მგონია, რომ საკონსტიტუციო სასამართლო მიიღებს პრეზიდენტის საწინააღმდეგო გადაწყვეტილებას. ეს პროცესი რომ ირაკლი კობახიძემ წააგოს, ეს მისთვის იქნებოდა დიდი ფიასკო, რადგან, თავადაა კონსტიტუციის ამ რედაქციის ავტორი, ახლა კი მის მუხლებს თავად განმარტავს

არაა გამორიცხული, პრეზიდენტის იმპიჩმენტისთვის „ქართულმა ოცნებამ“ პარლამენტში 100 დეპუტატის ხმის შეგროვება შეძლოს. ამის შანსი მცირეა, თუმცა, შესაძლებელია

უკვე ნიშნებიც გამოჩნდა, კობახიძემ თქვა, რომ „ჩვენ გვაქვს ზოგიერთი ოპოზიციონერის კეთილსინდისიერების იმედი“. როგორც ჩანს, ხელისუფლებას აქვს მათთან კომუნიკაცია.

თან, ჩვენ ვნახეთ, რომ დაიშალა ფრაქცია „ნაცმოძრაობა“. მაჭუტაძე- ედპ-ს თავმჯდომარე ბაჩუკი ქარდავას ჯგუფი, და-ძმა ჩხეიძეები, ასევე იქ არიან „ევროპელი სოციალისტები“. პარლამენტში ბევრი პოლიტიკური ჯგუფია, რომლის მიმხრობა და პრეზიდენტის იმპიჩმენტზე დათანხმება ადვილია. მხედველობაში მაქვს ის, რომ ისინი პარლამენტში თავის ბიზნესებს მფარველობენ. ამ კატეგორიის ხალხმა შესაძლოა ნებისმიერი გადაწყვეტილება მიიღოს.

- ანუ, თქვენ არ გამორიცხავთ, რომ საკონსტიტუციო სასამართლოს მიერ პრეზიდენტის საწინააღმდეგო გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ, პარლამენტმა შესაძლოა მიიღოს გადაწყვეტილება პრეზიდენტის იმპიჩმენტის შესახებ?

- არაა გამორიცხული, პრეზიდენტის იმპიჩმენტისთვის „ქართულმა ოცნებამ“ პარლამენტში 100 დეპუტატის ხმის შეგროვება შეძლოს. ამის შანსი მცირეა, თუმცა, შესაძლებელია.

გარკვეულ წილად შეცვლილია „ნაცმოძრაობის“ რიტორიკა, ისინი პრეზიდენტის მიმართ მაინცადამაინც სოლიდარულები არ არიან და ძველებურად აკრიტიკებენ ქალბატონ სალომეს და აცხადებენ, რომ ის არის ივანიშვილის მეორე ფიგურა „ჩვენს საჭადრაკო დაფაზე“. შესაძლოა, ამ ფიგურის წაქცევა მოულოდნელად მათ ინტერესებშიც შედიოდეს.

თუ გეოპოლიტიკური მიზანშეწონილობის გამო სხვებს ანიჭებენ ევროკავშირის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსს, ჩვენც არანაკლებ მძიმე ვითარებაში ვართ და ჩვენც ვიმსახურებთ ამ სტატუსს

- ჩვენთვის ახლა ძალიან მნიშვნელოვანია ევროკავშირის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსის მიღება. პრემიერმა ღარიბაშვილმა გრანადაში განაცხადა - „ევროპელი კოლეგების მხრიდან საჭიროა გადაიდგას შემდგომი ნაბიჯები და ქვეყანამ მიიღოს დამსახურებული სტატუსი“.

ძალიან გვინდა ჩვენც, რომ ეს სტატუსი მივიღოთ, მაგრამ, ვითარებაში, როცა ყველა ჩვენი ევროპელი პარტნიორი გვეუბნება, რომ რეკომენდაციები გვაქვს შესასრულებელი, 12 რეკომენდაციიდან მხოლოდ სამი გვაქვს შესრულებული...

- კანდიდატის სტატუსს არც უკრაინა იმსახურებდა, არც მოლდოვა და არც საქართველო, თუ ამ საკითხზე ნორმალურ ვითარებაში ვიმსჯელებდით, მაგრამ, ჩვენ ვცხოვრობთ სამხედრო ინტერვენციის ეპოქაში. ამიტომ როცა ევროკავშირმა უკრაინას და ევროპას მიანიჭა კანდიდატის სტატუსი, გადაწყვეტილება მიიღო არა რეკომენდაციების პუნქტების შესრულების მიხედვით იმსახურებდნენ თუ არა ისინი, არამედ გადაწყვეტილება მიიღო გეოპოლიტიკური მიზანშეწონილობიდან გამომდინარე.

ნამდვილად მართალია პრემიერი როდესაც ამბობს, რომ ევროკავშირმა ჩვენ უკრაინასთან და მოლდოვასთან შედარებით დაგვჩაგრა. საქართველო არანაკლებ საშიშ მდგომარეობაში იმყოფება. ჩვენი ტერიტორიები ოკუპირებულია, ავტორიტარული თურქეთი და აზერბაიჯანი როგორი ტიპის ნაბიჯებს დგამენ ჩვენს რეგიონში. თუ გეოპოლიტიკური მიზანშეწონილობის გამო სხვებს ანიჭებენ ევროკავშირის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსს, ჩვენც არანაკლებ მძიმე ვითარებაში ვართ და ჩვენც ვიმსახურებთ ამ სტატუსს.

რადგან ისეთი ხელისუფლება გვყავს, როგორიც გვყავს, საქართველო არ იმსახურებს იმას, რომ ევროპამ რუსეთთან, ჩინეთთან და უნგრეთთან მარტო დაგვტოვოს

მე როგორც საქართველოს მოქალაქე ნამდვილად დაჩაგრულად ვგრძნობ თავს იმის გამო, რომ არშემდგარ სახელმწიფოს მოლდოვას მიანიჭეს სტატუსი, ომში მყოფ ქვეყანას მისცეს სტატუსი და ჩვენ გვეუბნებიან გენდერულ საბჭოს რომ დავაკომპლექტებთ, თქვენზე მერე ვიფიქრებთ.

- ბოლო ერთი წელი თუ თვალს გადავავლებთ ჩვენი ხელისუფლების რიტორიკას, სულაც არ რჩება შთაბეჭდილება, რომ ჩვენ გვინდა ვიყოთ ევროპული სტრუქტურების ნაწილი...

- ამაში გეთანხმებით. ხელისუფლების შეცდომა არის ის, რომ იქცევა ბუტია ბავშვივით, რადგან უსამართლოდ მოექცნენ მას ერთ კონკრეტულ შემთხვევაში, ამიტომ დაიწყეს ძალიან სახიფათო თამაში, არა მხოლოდ რიტორიკის თვალსაზრისით.

ფაქტობრივად კავშირი გაწყვიტეს ევროპის ყველა ლიდერთან და დაიწყეს ურთიერთობები ანტიევროპულ ბასტიონებთან უნგრეთთან, როგორიცაა კონსერვატიული ფორუმი, რომელზეც გამოვიდა პრემიერი ღარიბაშვილი. რაც მთავარია, მათ ცეცხლთან დაიწყეს თამაში. ვგულისხმობ ჩინეთთან სტრატეგიული შეთანხმების გაფორმებას. აქ, საქართველოს ხელისუფლება ნამდვილად იმსახურებს კრიტიკას.

მათ საკონსტიტუციო პრიორიტეტი, რომ საქართველო უნდა გახდეს ევროკავშირის წევრი, კითხვის ნიშნის ქვეშ დააყენეს. რადგან ისეთი ხელისუფლება გვყავს, როგორიც გვყავს, საქართველო არ იმსახურებს იმას, რომ ევროპამ რუსეთთან, ჩინეთთან და უნგრეთთან მარტო დაგვტოვოს.

მაქვს მოლოდინი იმისა, რომ იმ შეცდომას, რომელიც თავის დროზე საქართველოსთან დაკავშირებით ევროკავშირმა დაუშვა და სტატუსი არ მოგვცა, საქართველო ახლა მაინც მიიღებს სტატუსს და არ დარჩება მარტო მტრულ გარემოცვაში

ჩვენმა ქვეყანამ ავღანეთიდან დაწყებული და აფხაზეთით დამთავრებული მსოფლიოს ბოროტ ძალებთან ბრძოლას უამრავი სიცოცხლეები შესწირა. შესაძლოა, დღევანდელი ხელისუფლება უშვებს შეცდომებს საგარეო პოლიტიკაში, მაგრამ, ამის გამო ევროკავშირმა არ უნდა გვითხრას, რომ საქართველოს კანდიდატის სტატუსი არ უნდა მიიღოს.

მაქვს მოლოდინი იმისა, რომ იმ შეცდომას, რომელიც თავის დროზე საქართველოსთან დაკავშირებით ევროკავშირმა დაუშვა და სტატუსი არ მოგვცა, საქართველო ახლა მაინც მიიღებს სტატუსს და არ დარჩება მარტო მტრულ გარემოცვაში.

მმართველ ძალა, რომელიც მე-12 წელია ხელისუფლებაშია, შიშის ქვეშ ცხოვრობს. ეშინია, რომ მას შეცვლიან, მის წინააღმდეგ დაიწყება მასობრივი დემონსტრაციები. ამიტომ ხელისუფლება ყველაფერს აკეთებს იმისთვის, რომ შეზღუდოს საზოგადოებრივი პროტესტი. რა თქმა უნდა, ამ კანონის მიღება ხელისუფლების შიშებს უკავშირდება

- გასული კვირა იმითაც იყო მნიშვნელოვანი, რომ მმართველმა გუნდმა მიიღო გადაწყვეტილება, როლის თანახმადაც საპროტესტო აქციებზე აიკრძალება კარვების გამოყენება.

ხელისუფლება და სუს-ი ამბობს, რომ ოპოზიცია რევოლუციისთვის ემზადება. შესაძლოა ვცდებოდე, მაგრამ, დღევანდელი ოპოზიცია არაა იმ ფორმაში, რომ რევოლუციას ამზადებდეს, არც რევოლუციური სიტუაციას უჩანს „კბილები“.

სავარაუდოდ, რას ემსახურება ხელისუფლების მტკიცება, რომ ვიღაც რევოლუციას ამზადებს და თან, პრევენციულ ზომებს იღებს?

- ამ საკითხს ორი მხარე აქვს, პირველი ისაა, რომელზეც თქვენ გაამახვილეთ ყურადღება. მეორე გახლავთ ის, რომ მმართველ ძალა, რომელიც მე-12 წელია ხელისუფლებაშია, შიშის ქვეშ ცხოვრობს. ეშინია, რომ მას შეცვლიან, მის წინააღმდეგ დაიწყება მასობრივი დემონსტრაციები. ამიტომ ხელისუფლება ყველაფერს აკეთებს იმისთვის, რომ შეზღუდოს საზოგადოებრივი პროტესტი. რა თქმა უნდა, ამ კანონის მიღება ხელისუფლების შიშებს უკავშირდება.

ხელისუფლებას პატარა პროვოკაციისაც ეშინია, რადგან ერთ ნაპერწკალს შეუძლია საზოგადოებაში დიდი ცეცხლი დაანთოს. ჩვენი პოლიტიკური კლასი იმდენად უნიჭოა, კარვების დადგმის მეტი იდეა და შეხედულება არ მოსდით ხოლმე თავში.

მსოფლიო პროტესტების ისტორიას ახსოვს ფეხით მსვლელობები ერთი რეგიონიდან, მეორე რეგიონში, მასობრივი გაფიცვები, ახსოვს ქალების პროტესტი და ასე შემდეგ.

ჩვენთან სამი კაცი რომ შეიკრიბება, უკვე კარავს დგამს. შემდეგ, ეგ კარავი უკვე ხუთი დღე დგას ხოლმე პარლამენტის წინ. როგორც ჩანს, ხანდახან ობიექტური გარემოებაც ხანდახან უმაგრებს ხოლმე ზურგს ხელისუფლებას. მაგრამ, მთავარი არის შიში, საზოგადოების პროტესტისა და აქციების, რასაც ისინი ამ კანონის სახით უწევენ.

- რამდენად რეალისტურად გამოიყურება ხელისუფლების შიშები?

- მე ასე მარტივად არ ვუყურებ ამ ამბავს. სამწუხაროდ, საქართველოში ხელისუფლებაც და ოპოზიციაც ყველაფერზე წამსვლელია ძალაუფლების შენარჩუნებისთვის ან მოპოვებისთვის. ამიტომ ამ თემაზე სუს-ის განცხადებას ზერელედ არ შევხედავდი.

ჩვენში საკმაოზე ბევრი არიან პოლიტიკოსები, რომლებსაც ახასიათებთ სპონტანური და პროვოკაციული გამოსვლები. ზოგჯერ ხალხს რას მოუწოდებენ და ხან რას. საფრთხეები არსებობს, მაგრამ ხელისუფლება რწყილისგან კამეჩს ქმნის და ბუზისგან სპილოს და ამ ყველაფერს იყენებს იმისთვის, რომ ამ ტიპის პროვოკაციულ პროტესტთან ერთად გულწრფელი და საზოგადოებისთვის სასარგებლო პროტესტებიც შეზღუდოს და ჩაახშოს.

„ინტერპრესნიუსი“

კობა ბენდელიანი