საშინაო და საგარეო პოლიტიკის აქტუალურ თემებზე “ინტერპრესნიუსი" მოძრაობა „შენების“ ლიდერს დავით უსუფაშვილს ესაუბრა.

- ბატონო დავით, ფაქტია, რომ 20 ივნისის მოვლენების შემდეგ დრამატულად, ტრაგიკულად და დაჩქარებულადაც კი განვითარდა პროცესები შიდა პოლიტიკაში.

ვხედავთ, რომ 20 ივლისის მოვლენების შემდეგ პრაქტიკულად ახალი რეალობაა ჩამოყალიბებული. მართალია, მას ხელისუფლება, ოპოზიცია და საზოგადოების სხვადასხვა ჯგუფები სხვადასხვაგვარად აფასებენ, მაგრამ როგორც ვახტანგ ძაბირაძემ „ინტერპრესნიუსს“ უთხრა - 20 ივლისის შემდეგ ქართულ პოლიტიკაში ერთი პოლიტიკური პროცესი დასრულდა და მეორე დაიწყო.

თქვენ როგორ დაახასიათებდით იმ ვითარებას, რომელშიც ახლა შიდა პოლიტიკა იმყოფება, „იხარშება“ და სავარაუდოდ, რა ეტაპი დაიწყო?

- მოკლედ თუ ვიტყვი, ასე ვიტყოდი - ანტისახელმწიფოებრიობის 30 წელი ამ ქვეყანაში მეტად ვეღარ გაგრძელდება. ჩვენ ან სახელმწიფოს დავაფუძნებთ, ან სახელმწიფოებრიობას კვლავ დავკარგავთ. ისტორია ამდენ შანსს იშვიათად აძლევს ერს და ამდენ გამოუყენებელ შანსს იშვიათად პატიობს.

დღეს რაც ხდება, არის სახელმწიფოებრიობის განვითარების პროცესში სერიოზული გზის გასაყარი

ქართული სახელმწიფო, რომელიც ეროვნული მოძრაობის და სხვა გლობალური მოვლენების პროცესში ხელახლა გამოცხადდა, გახლდათ ეროვნული კონცეფცია, რომელსაც ქართველი ერი ეზიარა 150 წლის წინ თერგდალეულების, წერა-კითხვის გამავრცელებლების მეშვეობით, და რომელიც რეალიზდა 1918-1921 წლებში უმაღლესი სტანდარტებით, რითაც ჩვენ უნდა ვიამაყოთ, მაგრამ შემდგომ მოხდა ის უბედურება, რაც მოხდა.

ხოლო თითქმის 30 წლის წინ ხელახლა გამოცხადებული სახელმწიფოებრიობა, რომელიც 150 წლის წინ იქცა ეროვნულ კონცეფციად, სახელმწიფო, სადაც ხელისუფლების წყაროა ხალხი და სადაც მრავალპარტიულობაა - გამოცხადდა , მაგრამ ვერ დამკვიდრდა.

ერთი ყველაზე თვალსაჩინო მიზეზი, რატომ ვერ მოხდა ეს გახლავთ ის, რომ ამ ხნის მანძილზე ჩვენ ვერ ჩავატარეთ ვერც ერთი არჩევნები, როდესაც მმართველ პირს თუ გუნდს სახელმწიფო ტყვეობაში არ ეყოლებოდა და სახელმწიფო ინსტიტუტები და ინსტრუმენტები არ ექნებოდა მიმართული ოპონენტების წინააღმდეგ. ანუ, სახელმწიფო არ ექნებოდა პრივატიზებული.

ერთი მხრივ არის ახალი თაობა, სრულიად ჯანმრთელი მიდგომებით საკითხებისადმი, მაგრამ, არასაკმარისი პოლიტიკური ორგანიზების დონით... მეორე მხარესაა ერთმანეთთან საძალაუფლებო ბრძოლაში შესული ინდივიდები და გუნდები, რომლებიც საძალაუფლებო საკითხების მოგვარებისას ქვეყანას, სახელმწიფოს, ერს და ჩვენს სტრატეგიულ მიზნებს აზიანებენ

მოხდა რამდენჯერმე ამ პრივატიზებული სახელმწიფოს ხელიდან გამოგლეჯვა მმართველის ხელიდან - 2003-სა და 2012-ში, მაგრამ, სამწუხაროდ, ამ ხელისუფლებების გამომგლეჯავებმა სახელმწიფო საკუთარ მარწუხებში მოაქციეს.

ამ მოვლენებმა არათუ განავითარა სახელმწიფოებრივი ცხოვრების კულტურა, მოქალაქეობრივი პასუხისმგებლობის განცდა და შეგნება, არამედ ნელ-ნელა უკიდურესად სახიფათო ნიშნულამდე მიიყვანა.

ამიტომ ვამბობ, - დღეს რაც ხდება, არის სახელმწიფოებრიობის განვითარების პროცესში სერიოზული გზის გასაყარი.

ერთი მხრივ არის ახალი თაობა, ვისაც რუსთაველზე ვხედავთ ამ დღეების განმავლობაში, სრულიად ჯანმრთელი მიდგომებით საკითხებისადმი, მაგრამ, ცხადია, არასაკმარისი პოლიტიკური ორგანიზების დონით.

მეორე მხარესაა არასახელმწიფოებრივ პოლიტიკურ ველზე ერთმანეთთან საძალაუფლებო ბრძოლაში შესული ინდივიდები და გუნდები, რომლებიც საძალაუფლებო საკითხების მოგვარებისას ქვეყანას, სახელმწიფოს, ერს და ჩვენს სტრატეგიულ მიზნებს აზიანებენ.

- მმართველი გუნდის ლიდერი ბიძინა ივანიშვილი შეეცადა გაეცა პასუხი ხელისუფლების ახალ გამოწვევებზე. მის წინადადებებს პროპორციულ საარჩევნო სისტემასთან დაკავშირებით, ასევე ნულოვან ბარიერთან დაკავშირებით ჩვენ აუცილებლად შევეხებით.

მაგრამ ამის შემდეგ ვნახეთ, რომ ხელისუფლებამ გადაწყვიტა დეპუტატ ნიკა მელიას დაკავება, რომლის დაკავებაზე თანხმობა პარლამენტმა გასცა.

თქვენი აზრით, რა გავლენას იქონიებს ხელისუფლების მიერ მელიას დაკავების მცდელობა იმ პოლიტიკურ პროცესზე, რომელიც აშკარად ისედაც გამწვავებულია?

- “ქართული ოცნების“ უგუნური პოლიტიკის შედეგია ის, რომ სააკაშვილის ხელისუფლებიდან ჩამოშორების 7 წლის შემდეგ იგი დღეს 7-ჯერ უფრო ძლიერი და გავლენიანია ქართულ საზოგადოებაში, ვიდრე 7 წლის წინ.

ჩვენ ამ დღეებში ყველაზე მეტად რაც დაგვაკლდა და ვერ დავინახეთ, ეს იყო სახელმწიფო ძალაუფლებით აღჭურვილი, კონსტიტუციისა და კანონის საფუძველზე მოქმედი, საღი აზრით და რაციონალური განსჯით აღჭურვილი სახელმწიფოს წარმომადგენლების მოქმედებები

ამის ერთ-ერთი მიზეზია სწორედ „ოცნების“ მხრიდან იმ ტიპის „გამკლავებები“ პოლიტიკურ ოპონენტებთან, რასაც 7 წელია ვადევნებთ თვალს. სხვათა შორის, დღემდე ვერ ერთმა ხელისუფლებამ ვერ გაიცნობიერა, რომ სახელმწიფო 100%-ით მართალი უნდა იყოს დაკავებულ თუ დასჯილ ინდივიდთან. ჩვენს რეალობაში სტანდარტი ჩამოსულია სადღაც 51%-მდე.

ანუ, თუ ის უფრო მტყუანია, ვიდრე მე, ე.ი. შემიძლია ოპონენტი ციხეში ჩავსვა. სწორედ ამ პროცესშია დაკარგული სახელმწიფოებრიობის სტანდარტი და აქ არის გარკვეულ გუნდებს შორის შეჯიბრი.

ჩვენ ამ დღეებში ყველაზე მეტად რაც დაგვაკლდა და ვერ დავინახეთ, ეს იყო სახელმწიფო ძალაუფლებით აღჭურვილი, კონსტიტუციისა და კანონის საფუძველზე მოქმედი, საღი აზრით და რაციონალური განსჯით აღჭურვილი სახელმწიფოს წარმომადგენლების მოქმედებები.

კითხვაზე პასუხი - რატომ არ შეიძლებოდა გამოძიების გაგრძელება პარლამენტის წევრ მელიას საპატიმრო დაწესებულებაში ჩასმის გარეშე, არ არსებობს

ჩვენ დავინახეთ, რომ ქუჩაში ერთმანეთს უპირისპირდებოდა უბნელების ორი ჯგუფი, თუ ვინ ვის რას გამოგლეჯდა, ჩაარტყამდა თუ ატკენდა ამ პროცესში.

მთავარი პრობლემა იმაშია, რომ ასეთი დაკავებებით, რისი გადაწყვეტილებაც პარლამენტმა მიიღო, დამნაშავის მორალური უპირატესობა უფრო იზრდება, ვიდრე კანონის, წესრიგის და სახელმწიფოს.

ასეა იმიტომ, რომ კითხვაზე პასუხი - რატომ არ შეიძლებოდა გამოძიების გაგრძელება პარლამენტის წევრ მელიას საპატიმრო დაწესებულებაში ჩასმის გარეშე, არ არსებობს.

მტკიცება, რომ ქვეყანას და სახელმწიფოს საფრთხე ემუქრება მელიას ქუჩაში ყოფნით არის იმდენად ყურით მოთრეული არგუმენტი, რომ ამაზე სერიოზული მსჯელობაც კი არ შეიძლება

მით უმეტეს, რომ ამ აქციამ, წარმოუდგენელი პრინციპულობით და შემართებით დაადასტურა, რომ ის ეპიზოდი, ვგულისხმობ კორდონის გარღვევის ეპიზოდს, ამ პროცესში იყო ანომალია და აქცია საქმითაც და სიტყვითაც სრულიად გაემიჯნა ამ ტიპის მოქმედებებსა და პროცესს. მოქმედების რეციდივის ალბათობა აღარ იყო, პოლიტიკურ სპექტრში შეუიარაღებელი თვალითაც კარგად ჩანდა, რომ კორდონის გარღვევისკენ მიმართული სიტყვები თუ ქმედებები იქნა დაგმობილი, ბევრი პოლიტიკოსი, ვინც ეპიცენტრში აღმოჩნდა, ცდილობდა ამ პროცესის შეჩერებას.

ანუ მტკიცება, რომ ქვეყანას და სახელმწიფოს საფრთხე ემუქრება მელიას ქუჩაში ყოფნით არის იმდენად ყურით მოთრეული არგუმენტი, რომ ამაზე სერიოზული მსჯელობაც კი არ შეიძლება.

რჩება ერთადერთი - „ოცნების“ მხარდამჭერებისთვის გულის მოფხანის საშუალება - მტერი „ნაცმოძრაობიდან“ ციხეშია. სამწუხაროდ, მმართველი გუნდის პოლიტიკური განსჯა აქამდეა დასული.

- თქვენი მსჯელობიდან გამომდინარე, თქვენც იზიარებთ მოსაზრებას, რომ საპარლამენტო რესპუბლიკაში მელიას დაკავებაზე მიღებული გადაწყვეტილების მტკიცებულებათა სტანდარტი მაღალი არ იყო. სწორად გავიგე?

- სწორად გაიგეთ და იმ ტიპის ხმაურში, რომელშიც გადაწყვეტილება იქნა მიღებული, გარკვეული დეტალები იკარგება ხოლმე. მე დოკუმენტები ხელთ არ მაქვს, მაგრამ ვიმედოვნებ დაინტერესდებიან, რა მოითხოვა პროკურატურამ და რისი ნებართვა მისცა პარლამენტმა.

პარლამენტი იყო მოტივირებული იმაზე, რომ პოლიტიკური ოპონენტი დაეზიანებინა, ამ პროცესში ხელისუფლებამ თვითდაზიანება მეტი მიიღო

რაც შეეხება მანდატს, მანდ მთლად სუფთად არ უნდა იყოს საქმე. ვიმეორებ, მასალების უქონლობის გამო დეტალები არ ვიცი, მაგრამ პარლამენტი იყო პოლიტიკურად მოტივირებული.

ის არ იყო მოტივირებული იმაზე, რომ საპარლამენტო ცხოვრების პოლიტიკური სტანდარტი დაეცვა. ის იყო მოტივირებული იმაზე, რომ პოლიტიკური ოპონენტი დაეზიანებინა. ჩემი აზრით, ამ პროცესში ხელისუფლებამ თვითდაზიანება მეტი მიიღო.

- დამკვირვებელთა ნაწილი არ გამორიცხავს, რომ მელიას დაკავების შემდეგ შესაძლოა უგულავა და ოქრუაშვილიც იქნენ დაკავებული. მოვლენათა ამგვარი სცენარით განვითარების ალბათობა რამდენად დიდია?

- მე პირადად ნაკლებად ველი ოპოზიციის წარმომადგენლების დაპატიმრებების გაგრძელებას. ვთვლი, რომ ივანიშვილმა და სხვებმა მელიას დაკავება იმიტომაც გადაწყვიტეს, რომ შეშფოდნენ ბოლო დღეებში უკან დახევებით, - მოუწიათ გავრილოვის თემაზე ბოდიშების ხდა, კობახიძის გადაყენება, შემდგომ, აქციის დაშლისას ჩადენილი სისასტიკეების გამო იმის გააზრება, რომ სერიოზულ ჩიხში არიან,

ნაკლებად ველი ოპოზიციის წარმომადგენლების დაპატიმრებების გაგრძელებას

მოუწიათ პროპორციული არჩევნების ჩატარებაზე თანხმობის გამოცხადება, რაზეც 5 წელი უარს ამბობდნენ, ამიტომ, შესაძლოა გაუჩნდათ განცდა, რომ ამდენი უკან დახევა აღარ შეიძლება და დროა შეუტიონ და შეუტიეს მათი აზრით სუსტ წერტილში პრინციპით - თუ „ნაცმოძრაობას“ შევუტევთ, ხალხი არაფერს იტყვის.

თუ ხელისუფლებამ დაკავებები გააგრძელა, მგონი ეს სხვა ვითარებას შექმნის, ამიტომ არ მგონია მათ ეს პროცესი კიდევ გააგრძელონ.

- მმართველი გუნდის ლიდერები აცხადებენ - „გახარიამ ქვეყანა გადატრიალებას გადაარჩინა,“ „გახარია არ უნდა გადადგეს,“ „გახარიას პასუხისმგებლობას არ ვხედავთ,“ „გახარია ვინმეს სხეულის დაზიანების ბრძანებას არ გასცემდა,“ ეს განცხადებები იძლევა იმის თქმის საშუალებას, რომ „ოცნება“ გახარიას გადაყენებას არ აპირებს.

თუ მმართველმა გუნდმა გახარია არ გადააყენა, ეს რისი ნიშანი იქნება და თუ გადააყენა, ეს რისი?

- პირველ რიგში, ორიოდ სიტყვას ვიტყვი ე.წ. სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობაზე. ეს მტკიცება მტკნარი სიცრუეა, ვინაიდან სახელმწიფო გადატრიალების არანაირი ნიშნები 20 ივნისის კონკრეტულ ვითარებაში არ შეინიშნებოდა.

თუ რამე იცის ხელისუფლებამ და მე და თქვენ არ ვიცით, მაშინ აქ მთავარი კითხვა სხვა დგება - თავადაც ამბობენ, რომ მელია და სხვები ვიღაცის, მითითებით რაღაცას აპირებდნენო. იმ ვიღაცის სახელი და გვარი ყველასთვის ცნობილია. ის ვიღაცა, ანუ მიხეილ სააკაშვილი ამ 7 წლის განმავლობაში მგონი 7-ჯერ არის გამოცხადებული იმ პიროვნებად, რომელიც სახელმწიფო გადატრიალებას ამზადებს.

თუ ხელისუფლებამ მართლა იცის, რომ სააკაშვილი გადატრიალებას აწყობდა, მაშინ რატომ არ მიფრინავენ ხელისუფლების წარმომადგენლები კიევში და ცდილობენ სახელმწიფოს მთავარი საფრთხის განეიტრალებას

საქართველოს სახელმწიფო ორგანოების მიერ სააკაშვილი გამოცხადებულია დამნაშავედ, არის ძებნილი და უნდა იყოს ქართულ ციხეში.

ახლა მე ვსვამ კითხვას - თუ ხელისუფლებამ მართლა იცის რაღაცეები, რაც ჩვენ არ ვიცით და მართლა სჯერა იმის, რაც იცის, მაშინ რატომ არ მიფრინავენ კიევში შს მინისტრი გახარია, რომელმაც ქვეყანა უნდა გადაარჩინოს მოსალოდნელი უბედურებებისგან, იუსტიციის მინისტრი, რომელიც ექსტრადიციისა და სხვა საკითხებზე მუშაობს, საგარეო საქმეთა მინისტრი, რომელმაც უკრაინა-საქართველოს ზოგად ურთიერთობებზე უნდა იზრინოს და რატომ არ იღებენ ყველა ზომას იმისთვის, რომ როგორც თავად აცხადებენ, სახელმწიფოს მთავარი საფრთხე იქნეს განეიტრალებული.

მრჩება შთაბეჭილება, რომ გახარია გაქცევაზეა და მას არ უშვებენ, ვინაიდან ეს იქნებოდა ძალიან სერიოზული დარტყმა ისედაც უკიდურესად დასუსტებული სახელისუფლებო გუნდისთვის

ეს კითხვა ხომ ძალიან მარტივი და ლოგიკურია, ყოველივე დანარჩენი რაზეც ზღაპრებს გვიყვებიან, არის ალოგიკური და პიარული. მე მგონი, სახელმწიფო გადატრიალების თემაზე აქაა წერტილი დასასმელი.

რაც შეეხება გახარიას. მე მრჩება შთაბეჭილება, რომ გაქცევაზეა და მას არ უშვებენ, ვინაიდან ეს იქნებოდა ძალიან სერიოზული დარტყმა ისედაც უკიდურესად დასუსტებული სახელისუფლებო გუნდისთვის.

ასეა ორი მიზეზის გამო - პირველია ის, რომ ნაცვლად ძლიერი მოქალაქისა და თავისუფალი საზოგადიებისა, სახელმწიფოს ხერხემლად გამოგვიცხადეს შსს და უშიშროება. ამიტომ, თუ უკან გავიხედავთ, ყველა ხელისუფალი თვალისჩინივით უფრთხილდებოდა პოლიციის საკუთარ მინისტრს.

და მეორე - დღევანდელ სახელისუფლებო გუნდში გახარია ალბათ არის სამეულში ივანიშვილის ჩათვლით, ვისაც პოლიტიკური ჭკუაც მოეკითხება.

არ ვიზიარებ მოსაზრებას, რომ გახარია არის ივანიშვილსა და კრემლს შორის მთავარი მეკავშირე, ამ ტიპის მდგომარეობას გამოვრიცხავ, მისი პერსონის მიმართ პოლიტიკური დატვირთვა გუნდში და მთავრობაში მაღალია

არ მინდა სხვებმა შეურაცხყოფად მიიღონ, მაგრამ, შესაძლოა, ვიღაცას პოეტური ჭკუა მოეკითხება, ვიღაცას სპორტული, ვიღაცას ბიზნესმენური, ვიღაცას მამა-შვილური.

ბევრნაირი ჭკუა არსებობს, მაგრამ რაც პოლიტიკურ ჭკუას შეეხება, გახარია მმართველ გუნდში ალბათ სამეულში შედის. ამიტომ, შემთხვევითი არაა, რომ ის ამ ხელისუფლებისთვის გაჭირვების ტალკვესადაა ქცეული. პანკისში რომ არასწორად შეიყვანეს ტრაქტორი - გახარია გვიშველე, გავრილოვი წამოსკუპდა პარლამენტში და რაღაცეები გამოეპარათ - გახარია გვიშველე...

მე არ ვიზიარებ მოსაზრებას, რომ გახარია არის ივანიშვილსა და კრემლს შორის მთავარი მეკავშირე, ამ ტიპის მდგომარეობას გამოვრიცხავ, მისი პერსონის მიმართ პოლიტიკური დატვირთვა გუნდში და მთავრობაში მაღალია.

მაგრამ, მეორე თემაა - ვთქვათ, გახარია არ გადადგა და არ გაუშვეს, მაშინ რა ვითარებას ვიღებთ. მაშინ ვიღებთ უკიდურესად დასუსტებულ ხელისუფლებას, სწორედ შსს-ში მინისტრად გახარიას დარჩენის გამო. გახარიას ყაჩაღის დაკავების დროსაც კი გაზრდილი საფრთხეები ექნება, რადგან მის მიმართ მოქალაქეების ნდობა დაბალია და ამან შესაძლოა პარალიზება გამოიწვიოს საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვის საქმეში.

ხელისუფლებაში ნდობადაკარგული გახარიას ყოფნა თავად ხელისუფლების კიდევ უფრო შესუსტების ტოლფასი იქნება

სპეცდანიშნულების რაზმები ქვეყნებში სწორედ იმიტომ არსებობს, რომ განსაკუთრებულ ფორს-მაჟორულ ვითარებებში სპეციალური ზომების მიღება უწევთ. ამიტომ აცვიათ ჯავშანი და დაფარული აქვთ სახე და უფლება აქვთ დაამყარონ წესრიგი.

ვიმეორებ, ხვალ რომ ამგვარი რამ საჭირო გახდეს, წარმოუდგენელია გახარიას ხელმძღვანელობით ამგვარი ჯგუფის გამოჩენას რა შეიძლება მოჰყვეს.

კონკრეტული პრობლემური საკითხების გადასაწყვეტად ხელისუფლებაში ნდობადაკარგული ადამიანის ყოფნა თავად ხელისუფლების კიდევ უფრო შესუსტების ტოლფასი იქნება.

წინა ცხოვრებიდან და შევარდნაძის ეპოქიდან გამახსენდა. 2000 წელს რამდენიმე ადამიანმა ანტიკორუფციული პროგრამა შევიმუშავეთ და ამ თემაზე გვქონდა მსჯელობა შევარდნაძესთან. მაშინ მე მას ვეუბნებოდი, რომ არა აქვს მნიშვნელობა შს მინისტრი ნამდვილად არის ჩართული კორუფციაში თუ არა. თუ მოსახლეობის ნახევარზე მეტს სჯერა, რომ ის კორუფციაშია ჩართული, მაშინ ის მინისტრი აუცილებლად შესაცვლელია.

დარწმუნებული ვარ, რომ გახარიას თავად არ უსვრია ხალხისთვის, მაგრამ მან ვერ აღკვეთა უკვე მოძრაობაში მოყვანილი სისტემის ქმედება

როცა საქმე ნდობას ეხება, მნიშვნელობა აქვს იმას, თუ რა დამოკიდებულება აქვს მის მიმართ საზოგადოებას. მთავრობას უნდა ჰქონდეს ნდობა. ამ კონკრეტულ შემთხვევაში ამბობენ, რომ გახარიას არ გაუცია ბრძანება ხალხის დასახიჩრების. ეს არაა სტანდატი.

სტანდარტი ისაა, რომ თუკი არასწორად გამოყენებული სპეციალური საშუალებებითა და გადამეტებული ძალის გამოყენებით ხალხი დასახიჩრდა, აქ მინისტრის ყოფნა-არყოფნაზე კითხვები აღარ უნდა ისმებოდეს.

რა თქმა უნდა, დარწმუნებული ვარ, რომ გახარიას თავად არ უსვრია ხალხისთვის, მაგრამ მან ვერ აღკვეთა უკვე მოძრაობაში მოყვანილი სისტემის ქმედება.

- „ოცნების“ ლიდერის ივანიშვილის წინადადებები, მხედველობაში მაქვს პროპორციულ სისტემასა და უბარიერო სისტემაზე გადასვლაზე თანხმობა, ბევრისთვის მოულოდნელი იყო.

ოპოზიციის იმ ნაწილს, რომელსაც ბარიერის გადალახვის პრობლემა არ აქვს და თავისი ელექტორატი ჰყავს, ეს შეთავაზება აშკარად არ მოეწონა და იგი მათ ოპოზიციური ძალების დასუსტების მცდელობად აღიქვეს. თქვენ როგორ შეაფასებდით ივანიშვილის მიერ გადადგმულ ნაბიჯს?

- პირველ რიგში, ეს იყო იძულებითი ნაბიჯი და ეს ნაბიჯი გადაიდგა მას შემდეგ, რაც ივანიშვილმა დაინახა, რომ რუსთაველზე მკაფიოდ გამოხატული პროტესტი არ იყო „ნაცმოძრაობის“ პროტესტი. ეს არის ქართველი ახალგაზრდობისა და ახალი თაობის პროტესტი.

ამ მომენტში შედრკა იგი და გააკეთა ის, რაც 5 წლის წინ უნდა გაეკეთებინა. 5 წლის წინ არ გააკეთა, მაგრამ 7 თვის წინ მაინც უნდა გაეკეთებინა. ამის შესახებ მე მას საპრეზიდენტო არჩევნების პროცესში მივმართავდი. 7 თვის წინ მას საპრეზიდენტო არჩევნების იმ ფასად მოგება კი არ უნდა დაესახა მიზნად, როგორც მოიგო, არამედ გამოეცხადებინა პოლიტიკური პროცესესის განმუხტვის გეგმა და პროპორციულ არჩევნებზე გადასვლის მზადყოფნა.

პროპორციულზე თანხმობა, ეს იყო ივანიშვილის მიერ გადადგმული იძულებითი ნაბიჯი

სხვათა შორის, რაც ბოლო ერთი კვირის განმავლობაში მოხდა საქართველოში, ეს იყოს სწორედ საპრეზიდენტო არჩევნებისას დაგროვილი მუხტისა და პრობლემების გადმონთხევა. მაშინ იმ პროცესს არ მოჰყვა არანაირი გაგრძელება იმიტომ, რომ სწორედ სააკაშვილსა და „ნაცმოძრაობასთან“ იყო ასოცირებული მეორე ტურის თემები.

გავრილოვის ინციდენტი იყო ის ასანთი, რომელიც გაკრულ კი იქნა, მაგრამ მუხტი საპრეზიდენტო არჩევნებიდან გროვდებოდა. ივანიშვილსა და ნებისმიერ მმართველს რომ ჰგონია, პრობლემა მოაგვარა, - მაგალითად, ზურაბიშვილი გააპრეზიდენტა და ამით შუბლიდან ოფლი მოიწმინდა და გაიფიქრა, რომ დაამთავრა საქმე, სინამდვილეში სხვა პრობლემებში შეიყვანა საკუთარი თავიც და ქვეყანაც.

- კარგია, რომ ხელისუფლება პროპორციულ სისტემაზე გადასვლას დათანხმდა, მაგრამ თითქმის აღარავინ დავობს იმაზე, რომ ნულოვანი ბარიერის პირობებში ჩატარებული არჩევნების შედეგად ქვეყანამ შესაძლოა ნაკლებად ეფექტური და ასევე ნაკლებად კვალიფიციური პარლამენტი მიიღებს. არადა, ხელისუფლება სწორედაც რომ რაც შეიძლება კვალიფიციური და ეფექტური უნდა იყოს.

წარმოუდგენელია გადაწყვეტილების მიმღებს, ამ შემთხვევაში ბიძინა ივანიშვილს არ ესმოდეს. თუ ესმის, ამგვარ რამეზე მზაობა რატომ განაცხადა?

- ნულოვან ბარიერზე ვიტყვი, მაგრამ მანამდე უნდა ვთქვა, რომ პროპორციულ სისტემაზე თანხმობა ჯერ მხოლოდ განცხადების დონეზეა და არა რეალობის დონეზე. მის რეალობად ქცევას სჭირდება პროცესი, სამი კენჭისყრა, ამიტომ ყველა ძალისხმევა მიმართული უნდა იყოს იქითკენ, რომ ამ პროცესის შედეგად ბოლოს პროპორციული არჩევნები მივიღოთ და ამას ხელი არაფერმა არ შეუშალოს.

- თქვენ გაქვთ იმის განცდა, რომ ივანიშვილი ამ პროცესს ბოლომდე მიიყვანს?

- თუ მას არ ექნება თავის დაძვრენის საშუალება, ის ამას გააკეთებს. თუ მას პროპორციული სისტემის საწინააღმდეგოდ ექნება მძიმე არგუმენტები, - რომ ეს არ გამოდის, - მაშინ სხვა სურათს მივიღებთ.

მაინც ვფიქრობ, რომ ივანიშვილი თავის ამ ინიციატივას უკან აღარ წაიღებს, რადგანაც საერთაშორისო თანამეგობრობამ ეს ნაბიჯი მას მოუწონა.

ივანიშვილის ინიციატივების რეალობად ქცევას სჭირდება პროცესი, სამი კენჭისყრა, ამიტომ ყველა ძალისხმევა მიმართული უნდა იყოს იქითკენ, რომ ამ პროცესის შედეგად ბოლოს პროპორციული არჩევნები მივიღოთ და ამას ხელი არაფერმა არ შეუშალოს

თუ ოპოზიციამ ივანიშვილს წაუყენა პირობები, რომ ამ თემაზე არ დაგელაპარაკები თუ ამას და ამას არ გააკეთებო, მაშინ არ გამოვრიცხავ, რომ მანაც შვებით ამოისუნთქოს.

ამიტომ ვამბობ, რომ პროპორციულზე გადასვლის საკითხში არ შეიძლება რომ ოპოზიციამ მას რამე არგუმენტი გაუჩინოს და მანაც გადაიფიქროს ამაზე ფიქრი.

რაც შეეხება თუ როგორი პროპორციული სისტემა გვინდა რომ გვქონდეს. თუ ყველაფერი ისე წარიმართა როგორც ამ წუთში ჩანს, პარლამენტში მივიღებთ საკონსტიტუციო ცვლილებების ორ კანონპროექტს. ერთს - სამასი ათასი მოქალაქის მიერ შეტანილს, სადაც წერია პროპორციული არჩევნები და 3%-იანი ბარიერი, და მეორეს, ივანიშვილის განცხადების შესაბამისად პარლამენტის წევრების მიერ ინიციირებულს, სადაც საუბარი იქნება პროპორციულ სისტემაზე და 0%-იან ბარიერზე.

ორივე ეს პროექტი სავალდებულოა განხილულ იქნეს საყოველთაო-საჯარო პროცესში. დაახლოებით თვენახევრის განმავლობაში და შემდეგ პარლამენტში, კომიტეტებში და პლენარულ სხდომაზე. ორივეს განხილვა სავალდებულოა, თან პარალელურ რეჟიმში. მე მგონია, რომ სწორედ ამ დროს უნდა შევძლოთ ამ თემებზე მშვიდი მსჯელობისა და არგუმენტების მოსმენა საელმწიფოებრივი მიდგომებიდან გამომდინარე.

პროპორციულზე გადასვლის საკითხში არ შეიძლება რომ ოპოზიციამ ივანიშვილს რამე არგუმენტი გაუჩინოს და მანაც გადაიფიქროს ამაზე ფიქრი

ამ პროცესში არ უნდა იყოს ხელის გადაგრეხვა. ასეთ ვითარებაში ჩვენ შესაძლებელია ყველანი ერთად გავარკვეთ, მათ შორის ივანიშვილიც, 0%-იანის და 3%-იანის ავკარგიანობაში. თუ ასე განვითარდა პროცესი, არ გამოვრიცხავ, რომ ამ საკითხში ოპტიმალური გადაწყვეტილება იყოს მიღებული.

ბარიერის თემაზე ახლა არ შევდივარ ღრმა დეტალებში სწორედ იმიტომ, რომ ამან თავად პროპორციული არჩევნების თემა არ შეაფერხოს. ვიმეორებ, ყველამ უნდა ვიმსჯელოთ იმ ორ პროექტზე, რომელიც დღეისათვის პარლამენტში დევს.

- ვიდრე დაგიკავშირდებოდით, ვნახე თქვენი განცხადება, რომ მზად ხართ ამ თემაზე კონსულტაციებში მიიღოთ მონაწილეობა ივანიშვილთან. რადგან საკონსტიტუციო ცვლილებზე მოუწევს ხელისუფლებას წასვლა, ალბათ უპრიანი იქნებოდა სხვა რამეზეც დაფიქრება.

9-მილიონიან ისრაელს თავის საკანონმდებლო ორგანოში, ქნესეტში 101 დეპუტატი ჰყავს. ხომ არა დრო ჩვენც გვეფიქრა იმაზე, რომ ამდენივე დეპუტატი გვყოლოდა პარლამენტში და არა 150?

- მსოფლიო პრაქტიკიდან გამომდინარე, ჩვენი საკუთარი საპარლამენტო ისტორიიდან გამომდინარე, ჩემი პერსონალური საპარლამენტო გამოცდილებიდან გამომდინარე, მეც ვთვლი, რომ საქართველოსთვის ოპტიმალურია 100 დეპუტატის ფარგლებში პარლამენტარების ყოლა.

ივანიშვილმა ახლაც რომ შემოგვთავაზოს, პარლამენტარების რიცხვი შევამციროთ 100-მდეო, მე ამის წინააღმდეგი არ ვიქნები, მაგრამ ვეჭვობ, რომ ამას ექნება წინააღმდეგობა თავად პარლამენტარების მხრიდან, ვინც ხმა უნდა მისცეს საკონსტიტუციო ცვლილებას

ეს ოპტიმალურია იმისთვის, რომ საქმეც გაკეთდეს და არავის ჰქონდეს განცდა, რომ ამდენი პარლამენტარი ჩვენი ქვეყნისთვის ზედმეტია.

დღის წესრიგში ეს საკითხიც უნდა დაისვას თუ არა, მე თავს შევიკავებდი მთავარი მოსაზრებიდან გამომდინარე, რომ ახლა მთავარია პროპორციულ არჩევნებზე გადასვლა.

ივანიშვილმა ახლაც რომ შემოგვთავაზოს, პარლამენტარების რიცხვი შევამციროთ 100-მდეო, მე ამის წინააღმდეგი არ ვიქნები, მაგრამ ვეჭვობ, რომ ამას ექნება წინააღმდეგობა თავად პარლამენტარების მხრიდან, ვინც ხმა უნდა მისცეს საკონსტიტუციო ცვლილებას.

სამწუხაროდ, ჩვენ ვერ მივედით იმ ვითარებამდე, რომ ასეთ უმნიშვნელოვანეს საკითხებზე სერიოზული მსჯელობა გაგვემართა. ეს არ არის თემები, რომელიც 5 წუთში ვიღაცას თავში მოუვა და მათი გაკეთება იქნება შესაძლებელი.

მე მომავალ პარლამენტს, რაც არ უნდა ჭრელი გამოვიდეს იგი, ვუყურებ როგორც დამფუძნებელი კრების ფუნქციის მქონეს იმ აზრით, რომ ჩვენი კონსტიტუცია ყველას კონსტიტუციად ვაქციოთ. არჩევნები ჩავატაროთ ისე, როცა სახელმწიფო არ იქნება ვინმეს ხელში.

სახელმწიფოებრივად ქვეყანა იმდენად დასუსტებულია, რომ ჩვენ უახლოესი პერიოდი დიდი სიფრთხილით უნდა გავიაროთ, რომ როგორმე სწორ გზაზე გავიდეთ. დაცურებული ვართ, უფსკრულისკენ მივექანებით, ახლა მთავარია, როგორმე გზაზე დავდგეთ და მერე ვიფიქროთ პარლამენტის წევრების რაოდენობაზე

ფრთხილად უნდა ვიაროთ წინ, რადგან ინსტიტუტები ქვეყანაში უკიდურესად სუსტია. შინ და გარეთ საფრთხეები უკიდურესად მაღალია.

პოლიტიკური დიალოგის ასპარეზი - პარლამენტი პარალიზებულია, მხოლოდ ჩხუბი და წივილ-კივილია. საპარლამენტო რესპუბლიკაში პოლიტიკური კრიზისების მომგვარებელი საპრეზიდენტო ინსტიტუტი და პრეზიდენტი ან მომსახურების მიღმაა, ან პროცესებში ვერ ერკვევა გასაგები მიზეზების გამო. საარჩევნო ჭრილობები მას საშუალებას არ მისცემს აქტიურად ჩაერთოს ამ პროცესებში. მართლმსაჯულებაც ვიცით რა დღეშია. სულიერებისა და ზნეობრივი სტანდარტების დარაჯი ინსტიტუტი ეკლესია თავის პრობლემებშია.

ბევრი რომ არ გავაგრძელო, ახლა სახელმწიფოებრივად ქვეყანა იმდენად დასუსტებულია, რომ ჩვენ უახლოესი პერიოდი დიდი სიფრთხილით უნდა გავიაროთ, რომ როგორმე სწორ გზაზე გავიდეთ. დაცურებული ვართ, უფსკრულისკენ მივექანებით, ახლა მთავარია, როგორმე გზაზე დავდგეთ და მერე ვიფიქროთ პარლამენტის წევრების რაოდენობაზე.

- დამკვირვებელთა ერთი ნაწილის მტკიცებით, ყველაფერი რაც ახლა ჩვენში ხდება, გარე ფაქტორებს უკავშირდება. კერძოდ იმას, რომ უპრეცედენტოდ ღრმავდება ნატო-საქართველოსა და აშშ-სა და საქართველოს ურთიერთობები.

ორივე მხარე ერთმანეთს რუსეთის ინტერესების სასარგებლოდ მოქმედებაში ადანაშაულებს. თქვენი აზრით, ეს ბრალდებები რამდენად საფუძვლიანია და რამდენად შეესაბამება სინამდვილეს?

- ჩემი აზრით, ამ თვალსაზრისით სწორი ანალიზი არის ის, რომ საქართველო უკიდურესად დასუსტებული შეხვდა იმ ეპოქას, როდესაც საერთაშორისო გეოპოლიტიკური ვითარება უკიდურესად აწეწილია. ჩვენ ჩვენთვის ხელსაყრელი მდგომარეობა საერთაშორისო არენაზე ან ვერ გამოვიყენეთ ან ნაწილობრივ გამოვიყენეთ.

ევროპასთან ასოცირების შეთანხმება კი დავდეთ, მაგრამ მისი რეალიზებისთვის მზად ნაკლებად აღმოვჩდით. ჩვენი ინსტიტუტების მდგომარეობა ქვეყანას რთულ ვითარებაში აყენებს, რადგანაც საერთაშორისო ვითარება უკიდურესად არამდგრადი და ნაკლებად პროგნოზირებადია.

საქართველო უკიდურესად დასუსტებული შეხვდა იმ ეპოქას, როდესაც საერთაშორისო გეოპოლიტიკური ვითარება უკიდურესად აწეწილია. ჩვენ ჩვენთვის ხელსაყრელი მდგომარეობა საერთაშორისო არენაზე ან ვერ გამოვიყენეთ ან ნაწილობრივ გამოვიყენეთ

აქ მიზეზ-შედეგობრივი კავშირის ძიება, ვინაიდან გარე სამყარო არეულია და ამიტომ ქვეყანაც არეული და მოუწესრიგებელია, არასწორია. ქვეყანა მოუწესრიგებელია ჩვენში შიდა მოუწესრიგებლობის გამო. ამასობაში მოგვესწრო საგარეო არეულობა და ასე შემდეგ.

როდესაც რუსეთი ასე პირდაპირ და ღიად გადადის მტრულ პოლიტიკაზე, ჩვენი მთავრობა ცალკე რაღაცას ცდილობს, რუსთაველზე აქციაა ცალკე, პარტიები ცალკეა, ვიღაცა მოსკოვში გარბის და ასე შემდეგ. ასეთი დაქსაქსულობით ჩვენ ეროვნულ ინტერესებს ვერ დავიცავთ

ეს კი იმას ნიშნავს, რომ თუკი რამე ეროვნული პოტენციალი გაგვაჩნია ჩვენი ქვეყნის ინტერესების დასაცავად და სამობილიზაციოდ, ეს უნდა გავაკეთოთ. ჩვენ კი რას ვხედავთ - უკიდურესად დეზინტეგრირებულია ჩვენს საგარეო ურთიერთობებში წვლილის შემტანი ადამიანების საქმიანობა.

როდესაც რუსეთი ასე პირდაპირ და ღიად გადადის მტრულ პოლიტიკაზე, ჩვენი მთავრობა ცალკე რაღაცას ცდილობს, რუსთაველზე აქციაა ცალკე, პარტიები ცალკეა, ვიღაცა მოსკოვში გარბის და ასე შემდეგ. ასეთი დაქსაქსულობით ჩვენ ეროვნულ ინტერესებს ვერ დავიცავთ.

ამიტომაა მნიშვნელოვანი ვითარების ნორმალიზაცია, პარლამენტი სადაც არ უნდა იყოს ქვეყნის ინტერესს უნდა იცავდეს პოზიციაც და ოპოზიციაც. ეს გამოწვევები გვაქვს, ხოლო ჭორები და კონსპირაციის თეორიები, რომ ამერიკას ირანთან დასაპირისპირებლად საქართველო სჭირდება და აქ რაღაცას შვრება და ასე შემდეგ, ეს ცოტა არ იყოს ზერელე მსჯელობაა.

კობა ბენდელიანი

“ინტერპრესნიუსი”